SÖZ SANATLARI (EDEBİ SANATLAR)
1) Mecaz(Değişmece)
Sözcükler, ancak cümle ya da deyimlerin içerisinde mecaz anlam kazanır. Atasözlerinde de sıkça karşılaşırız.
Örnek: Açık pencereden, pastırma yazının mavi ışıkları girmekte.’’ cümlesinde yer alan “açık” sözcüğü kapalı olmayan anlamında kullanılmıştır. Dolayısıyla gerçek anlamlıdır. “Açık, dobra sualleriyle karşısındakinin en azından keyfini kaçırır." cümlesinde yer alan “açık “ Sözcüğü ise kolay anlaşılır anlamında kullanılmıştır. Dolayısıyla mecaz anlama gelecek şekilde kullanıldığından mecaz sanatına örnek olarak verilebilir.
2) Mecaz-ı Mürsel(Ad Aktarması)
Benzetme amacı olmadan, farklı bazı ilgilerle (iç-dış, parça-bütün vb.), bir sözün başka bir söz yerinde kullanılmasıyla oluşturulan mecazlardır.
Örnek: Bu gözler neler gördü bir bilsen! (Parça- Bütün İlişkisi: (göz>parça, insan>bütün)
Örnek: Bir depoyla 100 km daha gideriz. (İç – Dış İlişkisi: Depo denilerek yakıt kastedilmiştir.)
Örnek: Orhan Veli’yi severek okurum. (Yazar -Eser İlişkisi Orhan Veli’nin eserleri kastedilmiştir)
Örnek: Tüm salon maçın başlamasını bekliyordu. (Yer-İnsan İlgisi: Salondaki insanlar kastedilmiştir.)
Örnek: Dün geceden beri bereket yağıyor. (Neden-Sonuç İlişkisi: Yağmur)
3) Teşbih (Benzetme)
Örnek:
| Adam | tilki | gibi | kurnaz | biriydi. |
| Benzeyen | Benzetilen | Benzetme edatı | Benzetme yönü |
|---|
Örnek:
| Cüneyt Arkın | kaplan | gibidir. |
| Benzeyen | Benzetilen | Benzetme edatı |
|---|
Teşbih-i Beliğ (Güzel Benzetme): Sadece benzeyen ve kendisine benzetilenle yapılmış teşbihtir.
Örnek: Kömür gözlüm.
