Çıkmış Soru:
Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!
Uyandırmayın beni, uyanamam.
Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
Yağsın kar üstümüze buram buram..
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redife yer verilmiştir.
C) Farklı uyak türleri kullanılmıştır.
D) Seslenmelerden yararlanılmıştır.
E) Yinelemelerden yararlanılmıştır.
CEVAP C: Verilen dizelerde 11'li hece ölçüsü kullanılmıştır. “aşkına” sözcüğü rediftir. “akşam,
uyanamam, buram” sözcükleri tam uyak oluştururlar. “sevdiklerimiz, deniz” sözlerinde de iki ses aynı
olduğu için tam uyak vardır. Tekrarlamalar (buram buram)ve seslenmeler (Allah aşkına, gök, deniz
aşkına) kullanılmıştır.
Çıkmış Soru:
Böyle bağlar
Yâr başın böyle bağlar
Gül açmaz bülbül ötmez
Yıkılsın böyle bağlar
Bu maniyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2009 ÖSS)
A) Cinaslı uyak kullanılmıştır.
B) Benzetmelere yer verilmiştir.
C) İlk dize uyak oluşturma amacıyla kullanılmıştır.
D) Uyak düzeni aaba biçimindedir.
E) Kesik mani olarak adlandırılır.
CEVAP B: “bağ” ismi ile “bağla-” eylemi arasında yazılışları aynı anlamları farklı sözcükler oldukları
için cinaslı uyak vardır. Benzetme yoktur. “bağlar” sözcüğünde cinaslı uyak vardır. Dizeler aaba
şeklinde uyaklanmıştır. İlk dizesi 7′den az olan bu tarz maniler kesik manidir.
Çıkmış Soru:
I. Rüyan, pınarlarda buğulanan nur
II. Sevgin, sırma sırma dökülen şafak
III. Sevgin, sırma sırma dökülen şafak
IV. Senin'çin tarlada büyüyor başak
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?(2008 ÖSS)
A) I. ve III. dizeler birbiriyle tam uyaklıdır.
B) I. ve III. dizeler ile II. ve IV. dizeler arasında çapraz uyak vardır.
C) Dize sonlarında redif yoktur.
D) Ölçüyü tutturmak için ünlü düşmesine başvurulmuştur.
E) Dizelerin tümü 4+4+3 duraklıdır.
CEVAP E: "nur" ve "yağmur" sözcükleri birbiriyle tam uyaklıdır. I. ve III. dizeler ile II. ve IV.
dizeler arasında çapraz uyak vardır. Dize sonlarında redif yoktur. "Senin'çin" sözcüğünde ölçüyü
tutturmak için ünlü düşmesine başvurulmuştur. Dizelerin tümü 6+5 duraklıdır.
Çıkmış Soru:
Uzak, çok uzağız, şimdi ışıktan
Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan
Dönmeyen gemiler olduk açıktan
Adımızı soran, arayan var mı?
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? (1998ÖYS)
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redif vardır.
C) Uyak düzeni aaab'dir
D) Yalnızlıktan söz edilmektedir.
E) Bir destandan alınmıştır.
CEVAP E: Dörtlük 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır. Işıktan, sarmaşıktan ve açıktan sözcüklerinde
yer alan tan ekleri rediftir. Dörtlüğün uyak düzeni aaab'dir. Dörtlüğün konusu yalnızlıktır. Dörtlüğün
bir destandan alındığı söylenemez.
