HALK EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ
Anonim Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri
Mani
- Divan edebiyatındaki “tuyuğ” un karşılığı sayılabilir.
- Anlam bakımından bir bütünlük gösteren maninin başlıca karakteri kendi kendine yetmesidir.
- Maniler belli bir ezgi ile söylenir.
- Konu sınırı yoktur.
- Hecenin 7’li kalıbı (4+3) ile söylenir.
- Genel olarak 4 mısradan oluşur.
- Birinci ve ikinci mısralar çoğu zaman üçüncü ve dördüncü mısraların kafiyesini, ahengini
hazırlamak için söylenmiş doldurma mısralardır. Temel duygu ve düşünce son iki dizede ortaya çıkar.
- Asıl söylenmek istenen son iki mısrada söylenir.
- Kafiye düzeni: a-a-x-a şeklindedir.
- Birinci ve üçüncü dizeleri serbest, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı (xaxa) mâniler de vardır.
Mani Çeşitleri
1. Düz (Tam) Mani
- Yedişer heceli dört dizeden oluşur.
- Kafiyeleri genelde cinassızdır.
Örnek:
Şu dağlar olmasaydı
Çiçeği solmasaydı
Ölüm Allah’ın emri
Ayrılık olmasaydı
Örnek:
Tren gelir öterek
Kömürünü dökerek
Ben anamdan ayrıldım
Gözüm yaşım dökerek
2. Kesik (Cinaslı) Mani
- Birinci dizesi 7 heceden az, anlamlı ya da anlamsız bir sözcük grubu olan manilerdir.
- Kesik manilerde kafiye genelde cinaslıdır. Bu yüzden cinaslı mani de denir.
Örnek:
Yara sızlar
Ok değmiş yara sızlar
Yaralının halinden
Ne bilsin yarasızlar
