è Sanatçılar, kendilerine kaynak olarak kendi öz kültürlerini görmüşler, milli ögelerden beslenmişler, konuşma diliyle edebiyat yapmışlardır.
èYoksulluk, aile hayatı, ahlaki çöküntü… gibi toplumsal konular işlenmiş, yaşanan sosyal sorunları eserlerine taşımıştır. Anadolu ve Anadolu halkı bu dönem sanatçılarının birçok eserinde işlenmiştir.
èGözleme önem vermiş ve gözlemle topladıkları bilgileri gerçekçi anlayışla kullanmışlardır.
èMilli konulara yönelme, yeni ve milli bir edebiyat ortaya koyma amacı güdülmüştür. Türkçeyi bilim ve sanat dili haline getirme, dil bilinci yoluyla milli bilinç oluşturma, halk kültürüne yönelme ve halkı eğitme gibi amaçlarına ulaşmak için dilde sadeleşmeye önem vermişlerdir.
èTürkçede karşılığı bulunan ve fazla kullanılmayan Arapça ve Farsça sözcükler kullanılmasına karşı çıkılmış, bilim dilinde kullanılan Arapça ve Farsça terimlerin kullanılmasına tepki verilmemiştir.
èÖteki Türk lehçelerinden kelime alınmamalı, konuşmada, İstanbul şivesi esas alınmalı, İstanbul Türkçesine dayalı yeni bir yazı dili meydana getirilmeli gibi kararlar almışlardır.
èMizahi üslup önemsenmiş, mizah ve hiciv türünde eserler de verilmiştir.
èGünümüz Türkçesinin sadeleşmesinde ve gelişmesinde Yeni Lisan Hareketi başlangıç devresi olarak düşünülürse, ikinci devresi de 1930'larda başlayan "Dil İnkılâbı" devresidir. Bu devrede Atatürk'ün öncülüğü ile Türkçeye devlet eli uzanmış, sadeleşme ve Türkçecilik bir "devlet politikası" haline getirilmiştir. 1928'de Lâtin Alfabesinin kabulü ve 1932'de Türk Dil Kurumunun kuruluşu, Türkçenin sadeleştirilip zenginleştirilmesi yanında araştırılıp incelenmesini sağlamıştır.
? ÇIKMIŞ SORU Aşağıdakilerden hangisi, "Milli Edebiyat akımı"nı belirleyen özelliklerden değildir?
A) Anlatımda gerçekçilikten kaçınma B) Hece veznini kullanma C) Halk edebiyatından yararlanma
D) Memleket hayatını yansıtma E) Dilde sadeleşmeye gitme (1975 ÜSS)
CEVAP A Milli Edebiyat akımını benimseyen sanatçılar gözleme önem vermiş ve gözlemle topladıkları bilgileri gerçekçi anlayışla kullanmışlardır.
? ÇIKMIŞ SORU 1911 yılında o zaman bizim olan Selanik'te Ömer Seyfettin ve Ali Canip'in çıkardıkları Genç Kalemler dergisinin edebiyat tarihimizde büyük bir önemi vardır." Bu derginin edebiyat tarihimizdeki önemi nereden kaynaklanmaktadır? (1982 ÖYS)
A) Yazarlarının, sanatta "toplumculuk" fikrini savunmasından
B) "Sade Türkçe"nin bir dava olarak ilk kez bu dergide ele alınmış olmasından
C) Milli edebiyat döneminin ilk yayın organı olmasından
D) Ömer Seyfettin'in sade Türkçe ile yazdığı hikâyelerinin yayımlandığı bir dergi olmasından
E) Bugünkü ulusal sınırlarımız dışında yayımlanan Türkçe, edebi ve bilimsel bir dergi olmasından
CEVAP C Genç Kalemler dergisinin edebiyat tarihimizdeki önemi Milli edebiyat döneminin ilk yayın organı olmasından kaynaklanmaktadır.
? ÇIKMIŞ SORU Dilde sadeleşme hareketi, "Yeni Lisan" adıyla aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisinde yer almıştır? (1990 ÖYS)
A) Tanzimat B) Servet-i Fünûn C) Fecr-i Âti D) Milli Edebiyat E) Cumhuriyet
CEVAP D Milli Edebiyat döneminde dilde sadeleşme hareketi, "Yeni Lisan" adıyla yer almıştır.
? ÇIKMIŞ SORU Temel düşünceleri, yazı dilini konuşma diline yaklaştırmaktı. Bu amaçla İstanbul ağzı örnek alındı. Tamlamalar sadeleştirildi; Türkçeleşmiş yabancı sözcüklere pek dokunulmadı. Bu yolla yepyeni, pırıl pırıl bir Türkçe doğdu. Böylece Osmanlıcadan ulusal dile bir geçiş sağlandı.Türk dilinde yukarıda sözü edilen yeniliği gerçekleştirenlere ne ad verilir?
A) Tanzimatçılar B) Edebiyat-ı Cedideciler C) Genç Kalemler
D) Garipçiler E) İkinci Yeniciler (1996 ÖYS)
CEVAP C Türk dilinde parçada sözü edilen yeniliği gerçekleştirenlere Genç Kalemler adı verilir.
ÖMER SEYFETTİN (1884 – 1920)
èMaupassant (klasik vak'a öyküsü) tarzı olay hikâyeciliğinin bizdeki en büyük ismidir.
èHikâyeciliği meslek olarak gören ilk sanatçıdır.
èMilli Edebiyat akımının öncü kişilerindendir.
èZiya Gökalp ve Ali Canip Yöntem'le birlikte Selanik'te 11 Nisan 1911'de Genç Kalemler dergisini çıkarır. Bu dergide yayımladığı "Yeni Lisan" makalesinde dilin sadeleştirilmesi gerektiğini savunup Divan edebiyatı, Tanzimat, Servetifünun ve Fecriati edebiyatı sanatçılarına eleştirilerde bulunmuştur.
èTürkçülük akımının kurucularındandır.
"Toplum için sanat" anlayışıyla milli değerlere yönelmenin önderliğini yapmıştır.
èRealizm akımının etkisi altındadır.
èHikâyelerinde milli bilinci uyandırma ve güçlendirme amacı taşımıştır. Hikâyeleri teknik açıdan zayıftır, tasvirlere, psikolojik tahlillere önem vermez, daha çok olayı ön plana çıkarır. Milli tarih (daha çok Osmanlı tarihi) ,çocukluk anıları ,askerlik anıları ve günlük hayat başlıca konulardır.
ESERLERİ
Şiirleri Ömer Seyfettin'in Şiirleri (1972, Fevziye Abdullah Tansel derlemesi) Romanları Ashâb-ı Kehfimiz (1918), Efruz Bey (1919) ,Foya (Yarım kalan roman denemesi) Sultanlığın Sonu (Yarım kalan roman denemesi), Yalnız Efe İnceleme Milli Tecrübelerden Çıkarılmış Ameli Siyaset (1912), Yarınki Turan Devleti (1914) Türklük Mefkuresi (1914), Türklük Ülküsü (ilk 3 kitap bir arada ölümünden sonra, 1975)
? ÇIKMIŞ SORU Yalnızca olaya yaslanan; girişi, gelişmesi, sonucu olan, okuyucuyu bir gerilim içinde tutarak az sonra ne olacak sorusunun ardına düşüren bir öykü türüdür Maupassant tarzı öyküler. —- bu türde yazan en ünlü öykücülerimizden biridir.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yazarlardan hangisi getirilmelidir? (2012 LYS)
A) Ömer Seyfettin B) Selim İleri C) Memduh Şevket Esendal D) Bilge Karasu E)Sait Faik Abasıyanık
CEVAP A Seçeneklerde Maupassant tarzı öyküler yazan tek sanatçı Ömer Seyfettin'dir.
? ÇIKMIŞ SORU Kaynaklar Ömer Seyfettin'in, (I)Genç Kalemler akımının süslü diline tepki olarak
(II) Dilde sadeliği öne çıkardığını yazar. (III)Kısa öykü türünün ülkemizde sevilip benimsenmesinde
onun büyük katkısı olduğu kuşku götürmez. Yazarın başarısında (IV) seçtiği sözcüklerin ve bunlan kullanım alanına koyuşunun önemli rolü vardır. Asıl başarısı,1900'lerin başlarında Osmanlı toplumunun ahlaki ve kültürel yaşamından yansıttığı gerçekçi kesitlerden kaynaklanmaktadır. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A)I. B)II. C) III. D)IV. E)V. (2011 LYS) CEVAP A Genç Kalemler, Milli edebiyat anlayışını savunan sanatçıların makalelerini yayımladıkları dergidir. Dolayısıyla Ömer Seyfettin Genç Kalemler'e değil Seıvet-i Fünun topluluğunun süslü diline tepki göstermiştir.
