HAMDULLAH SUPHİ TANRIÖVER: (1885-1966)

èEdebiyata Galatasaray Lisesinde yazdığı şiirlerle başlamıştır.

èGençlik yıllarında Nâmık Kemal'in etkisi altında kalmıştır.          

è1909'da Fecr-i Âtî topluluğuna katılır.

è "Toplu İğne, Yutmaz, Hasad, Keçiboynuzu, İstanbulin ve Münekkid" gibi takma adlarla manzume ve yazılar yayımlamıştır.

 èGenç Kalemler dergisi yazarlarını tutarak Millî edebiyat akımına dâhil olmuştur.

 è "Şûrâ-yı Ümmet, Yeni Gazete, Servet-i Fünûn, Resimli Kitap, Musavver Muhît, Türk Yurdu, Genç Kalemler, Hak, İkdam, Akşam, Rübâb, Hâkimiyet-i Milliye ve Muallim" gibi gazete ve mecmualarda şiir, hikâye, makale ve edebî tenkitler yayımlamıştır.

èYeni Türkiye'yi ve Cumhuriyet inkılâplarını öven konuşmalarıyla halk kitlesi üzerinde etkili olmuştur.

èTürk Ocağı başkanı olarak Türkçülük ve milliyetçilik meselelerinde önemli çalışma ve konuşmalarıyla tanınır ve sağlam bir tarih bilgisi ve şuuruna sahiptir.

èTanrıöver, İstiklâl Marşı'nı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde okuyan ilk kişidir.

ESERLERİ:

Hitabet: Dağ Yolu

Makale: Günebakan

Diğer: Nâmık Kemal Bey Magosa'da, Anadolu Millî Mücadelesi

MİTHAT CEMAL KUNTAY: (1885-1956)

èMithat Cemal'in yayımlanan ilk şiiri, Çırçır Suyu'nda başlığını taşır. 1901 yılında Malumat Dergisi'nde çıkmıştır.

èII. Meşrutiyet'in ardından Sırât-ı Müstakîm ve Tercümân-ı Hakîkat gibi dergi ve gazetelerde adını duyurmaya başlamıştır.

èMehmet Âkif, "İstibdat" adlı şiirini Mithat Cemal'e ithaf etmiştir.

èDaha çok kahramanlık ve vatan sevgisi temalarını işleyen; epik ve lirik şiirleriyle tanınmıştır. Hiciv türünde de şiirler yazmıştır. 

èÇanakkale zaferinden sonra savaş alanına gönderilen şairler arasında o da vardır.

è30 Ağustos zaferinin ardından yazdığı "Vatan Hisleri" adlı şiirinin, "Ölmez bu vatan farz-ı muhâl ölse de hattâ / Çekmez kürenin sırtı bu tâbût-ı cesîmi" şeklindeki son iki mısraı Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsünde Mustafa Kemal tarafından okunur.

è"Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır,Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır." dizeleri ona aittir.

ESERLERİ:

Roman: Üç İstanbul (II. Abdülhamid, Meşrutiyet ve Mütareke dönemlerinin İstanbul'unu ve toplum gerçeklerini yansıtmıştır.)

Şiir: Türk'ün Şehnâmesinden

Biyografi (Monografi): Mehmet Âkif-Hayatı, Seciyesi, Sanatı; İstiklâl Şairi Mehmet Âkif; Nâmık Kemal: Devrinin İnsanları ve Olayları Arasında; Sarıklı İhtilalci Ali Suavi; Mehmet Âkif, Hayatı-Sanatı-Seciyesi-Seçme Şiirleri, İlkler ve Ötekiler

Oyun: Kemal (mensur), Yirmi Sekiz Kânun-ı Evvel (manzum)

Antoloji: Nefâis-i Edebiyye I-II

İnceleme-Araştırma: Hitâbet ve Münazara Dersleri, İftirâ-yı Taassub, Hitâbet Dersleri, Edebiyat Defteri

Tercümeleri: La Dam O Kamelya (A. Dumas'dan), Epikür'ün Bahçesi (A. France'tan) 

AKA GÜNDÜZ  (1885-1958)

èAsıl adı Hüseyin Avni'dir. İlk yazılarında Enis Avni, daha sonra da Aka Gündüz adını kullanmıştır.

èSabah, Zaman, Hizmet, Âhenk, Tercüman, Tanin, İleri, Hâkimiyet-i Milliye gibi birçok gazetede yayımlanan şiir, hikâye, roman ve makaleleriyle gazetecilik ve yazarlığı sürdürmüştür.

è1923'ten önceki eserlerinde, daha çok, Rumeli'de düşman elinde kalan Türk toprakları karşısında duyduğu ıstırabı, verilen kahramanca mücadeleyi dile getirmiştir.  Cumhuriyet'ten sonraki eserlerinin büyük kısmı tezli roman niteliğindedir.

èRomanlarında "kadın ve çocuk terbiyesi, suça ve fuhşa sürüklenmenin sosyal-psikolojik sebepleri, bâtıl inançların kötü etkileri, savaşın doğurduğu ekonomik ve ahlâkî çöküş, inkılâplardan sonra ortaya çıkan yeni ve yerli hayat tarzının müdafaası" ön plandadır.

èEserlerinde genelde milliyetçi ve idealist bir tutum sergileyen yazar, edebiyat yapmaktan çok topluma ders vermeyi amaç edinmiştir.

èŞiirlerinden bazıları bestelenmiş ve sevilen şarkılar arasında yer almıştır. İki Süngü Arasında ve Bir Şöförün Gizli Defteri adlı eserleri filme alınmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Bozgun, "İlkbahar" şiiri, "Anadolu" şiiri

Oyun: Muhterem Katil, Yarım Türkler, Beyaz Kahraman, Yarım Osman, Mavi Yıldırım, Köy Muallimi, Yılmazların İkizleri, Gazi Çocukları İçin, Aşk ve İstibdat

Roman: Dikmen Yıldızı, Odun Kokusu, Tank-Tango, İki Süngü Arasında, Yaldız, Çapkın Kız, Aysel, Ben Öldürmedim, Onların Romanı, Kokain, Üvey Ana, Üç Kızın Hikâyesi, Aşkın Temizi, Çapraz Delikanlı, Zekeriya Sofrası, Mezar Kazıcıları, Giderayak, Yayla Kızı, Bebek, Bir Şöförün Gizli Defteri, Eğer Aşk, Sansaros, Bir Kızın Masalı

Hikâye: Türk Kalbi, Türkün Kitabı, Kurbağacık, Bu Toprağın Kızları, Hayattan Hikâyeler, Gazi'nin Gizli Ordusu, Türk Duygusu, Meçhul Asker, Sarı Zeybek, Demirel'in Hikâyeleri

? ÇIKMIŞ SORU Yazar, eserlerinde toplumun yozlaşmasını işler. İstibdat dönemini anlattığı İki Süngü Arasında adlı romanında İstanbul'da suçlu sayılan insanların kurtuluş şehri olarak Selanik'i gören yazar için Millî Mücadele'den itibaren umudun kaynağı Ankara olur. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?                (2015 TÜRKÇE ÖABT)

A) Aka Gündüz                                 B) Yakup Kadri Karaosmanoğlu   C)Halide Edip Adıvar

D) Refik Halit Karay                                                          E) Peyami Safa

CEVAP A Parçada sözü edilen yazar Aka Gündüz'dür.

BEŞ HECECİLER (HECENİN BEŞ ŞAİRİ)

èŞiire 1. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında başlamışlardır.

èMillî edebiyat akımından etkilenmiş; önceleri aruzu kullanırken bırakıp heceye geçiş yapmışlardır.

èSadece ölçü olarak bir değişim yaşatmamışlardır; şiirin işleyeceği konu ve dilin süsten, sanattan ve yabancı kelimelerden kurtulup sade bir Türkçe ile yazılmasını sağlamaya çalışmışlardır.

èMütareke yıllarında şöhret kazanan hececiler, Anadolu'yu ve vasat insan tipini şiire sokmuşlardır.

èMemleket sevgisi, yurt güzellikleri, kahramanlık ve yiğitlik işledikleri başlıca konulardır.

èŞiirde sade ve özentisiz olmayı ve süsten uzak olmayı tercih etmişlerdir.

èNesir cümlesini şiire aktarmışlardır.

èDüzyazıdaki söz diziminin şiirlerde de görülmesi beş hececilerde çok rastlanan bir özelliktir.

èGerçekçi bir şiir anlayışına sahip olsalar da romantizme kaydıkları görülür.

èBu adlandırmayı ve gruplandırmayı İsmail Hakkı Sevük yapmıştır.