D. Amaç – Sonuç Cümleleri
Eylemin hangi hedefe, amaca yönelik gerçekleştirildiğini belirten cümlelerdir. Bir cümlenin yüklemine “Hangi amaçla?” sorusu sorulduğunda anlamlı bir cevap alınabiliyorsa cümlede amaç-sonuç ilgisi vardır.
Amaç anlamı “-mek için, -mek üzere, diye, istemek, hedeflemek” vb. sözcükler ve “-e, -a” ekleri yardımıyla sağlanır.
Örnek: Seni göresim geldi diye bunca saatlik yolculuğu göze alıp yanına geldim.
AMAÇSONUÇ
Örnek: Alışveriş yapmak üzere öğleden sonra evden çıktı.AMAÇSONUÇ
Örnek Soru: Aşağıdakilerin hangisinde yargının amacı belirtilmemiştir?
A) Projeyi zamanında tamamlamak için gece gündüz mesai yapıyorlar.
B) Her gün olduğu gibi öğle yemeği yemeye yemekhaneye gitti.
C) Şampiyonluk maçını kazanmak için gereken tüm hamleleri yaptı.
D)Yolun üç ayrı yerinde kaza olduğu için trafik tam üç saat tıkandı.
E) Haftalardır devam eden yardım kampanyaları muhtaçlara yardım etmek için.
E. Koşul – Sonuç Cümleleri
Yapılması istenen bir eylemin ancak belirli şartlara bağlı olarak gerçekleşeceğini anlatan yargılara koşul (şart) anlamlı cümleler denir.
Türkçede koşul anlamı asıl olarak “-se” şart ekiyle sağlanır. Bunun dışında “-se, -dikçe, mi, -madan, -maksızın, ama, yalnız, -mek üzere, -mek kaydıyla, yeter ki, üzere” ile de cümleye koşul anlamı sağlanır.
Örnek: ‘’Akşam erken gelirsem sana yardım ederim.’’ cümlesinde yardım etme eyleminin gerçekleşmesi için erken gelinmesi gerekmektedir.
Örnek Soru: Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlam ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri, “çocuklarla yetişkinlerin aynı kitaplardan
hoşlanmayacağı” düşüncesine ters düşmektedir?
A) Yürümekten zorlandığı için sık sık yere düşüyor.
B) Oyuncaklarınla oynayabilirsin ama sonra toplayacaksın.
C) Yağmur yağdıkça her yere çam ağaçlarının kokusu sinerdi.
D) Haftaya geri vermek üzere kitabımı ödünç alabilirsin.
E) Akşam olsun da ne yapacağımıza karar veririz.
