D. Dolaylı Anlamlı Cümleleri
Dolaylı anlatımda bir başkasının sözü, anlatıcının kendi anlatım biçimine uygun bir şekilde aktarılmasıdır. Dolaylı anlatımlı cümleler “söyledi, belirtti, açıkladı” gibi eylemlerle biter ya da yüklemleri öğrenilen geçmiş zamanla çekimlenir.
Örnek: Öğretmenimiz derse girdiği ilk gün hiçbir zaman ezber yapmamamız gerektiğini ifade etti.
Örnek Soru:
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde dolaylı anlatım vardır?
A) Soruları yarım saatte çözmemiz gerektiği söylendi.
B) Hayat kısa kuşlar uçuyor dizesini severim.
C) "Yarın akşam sinemaya gitmek istiyorum" dedi.
D) Sana güvenmekten çok korkuyorum.
E) Bu konuyu anladığından pek emin değilim.
E. Karşılaştırma Cümleleri
En az iki varlığın kavram ya da durum nitelik veya nicelik bakımından değerlendirildiği cümlelere karşılaştırma cümleleri denir. Karşılaştırmada benzerlikler veya farklılıklar ortaya konur. Genellikle “göre, kadar, gibi, daha, en, ise, aynı” gibi sözcükler kullanılır.
Çıkmış Soru:
(I) Bu söyleşimiz sırasında bana yönelttiğiniz sorular düşüncelerimi gözden geçirme olanağı sağlıyor. (II) Ne yapıyorum, nasıl yapıyorum sorularını yanıtlamak gerçekten kolay değil. (III) Çünkü ne yaptığımız, nasıl yaptığımız üzerinde, yazarken daha az, yazdıktan sonra daha çok düşünürüz. (IV) Aslında yazı ustalığı uzun, çok uzun yıllardan sonra kazanılan bir beceridir. (V) Bu beceri sürekli bir gelişim gösterir.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma söz konusudur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. (1999-ÖSS)
Çıkmış Soru:
(I) Roman yazarken konuşmalara yer vermek çoğunlukla kaçınılmazdır. (II) Hatta salt konuşmalardan oluşan romanlar bile vardır. (III) Bu romanlarda herhalde amaç, tip yaratmaktır. (IV) İki satırlık bir konuşma, bir karakteri on sayfalık bir betimlemeden daha başarılı bir biçimde çizebilir. (V) Bunun başarılı örneklerine M.Ş. Esendal’ın Ayaşlı ve Kiracıları adlı yapıtında rastlıyoruz.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma söz konusudur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. (2001-ÖSS)
F. Aşamalı Durum Bildiren Cümleler
Bir şeyin giderek azaldığını veya arttığını bildiren cümlelerdir.
Örnek: Bu şehirde yaşamaya yavaş yavaş alışıyorum.
Çıkmış Soru:
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “aşamalı bir durum, bir durumun gitgide ilerlemesi” anlatılmaktadır?
A) Kavgada baştan başa kana boyandı.
B) Köyden köye telefonla konuşulabiliyor.
C) Güzellik anlayışı kişiden kişiye değişir.
D) Konuşurken daldan dala atlıyor.
E) Yıldan yıla işler kötüleşiyor. (1981-ÖSS)
