TEVFİK FİKRET (1867 – 1915)
èHocalarının teşvikiyle yazdığı eski tarzdaki ilk şiirleri Tercümân-ı Hakîkat'ta yayımlanmıştır. Bu dönemde kaleme aldığı şiirlerinde "Nazmî" mahlasını kullanmıştır. Kullandığı yabancı sözcük ve kalıplar nedeniyle dili oldukça ağırdır.
èArkadaşları Hüseyin Kâzım Kadri ve Ali Ekrem'le (Bolayır) birlikte Ma'lûmât dergisini çıkarır.
èRecâizâde Mahmud Ekrem, Tevfik Fikret'i Servet-i Fünûn dergisinin başına geçmeye ikna etmiştir.
èİdarî bir mesele yüzünden Ahmed İhsan'la araları açılınca Tevfik Fikret Servet-i Fünûn dergisini terk etmiştir (1901). Bir süre sonra Hüseyin Cahid ve Hüseyin Kâzım'la birlikte adını kendisinin koyduğu "Tanin" gazetesini yayımlamaya başlamıştır. Tanin'in İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nin yayın organı haline gelmesi üzerine 1910'da gazete ile ilişkisini kesmiştir.
èKısa aralıklarla babasını ve kız kardeşini kaybetmesi Tevfik Fikret'in ıstıraplarının daha da artmasına yol açmıştır.
èÜlkenin geleceğini gençlikte görmüş, gençliğe ve çocuklara büyük sevgi duymuştur.
èMehmed Âkif, Tevfik Fikret için, tahkir edici sözler ve "zangoç" tabirini kullanır. Bunun üzerine Fikret, bütün semavî dinlerin karşısında olduğunu açıkça ilân ettiği "Târîh-i Kadîm'e Zeyl"i kaleme almıştır.
èParnasizm akımından etkilenmiştir. Türk edebiyatından Abdülhak Hamit Tarhan ve Recaizade Mahmut Ekrem; Fransız edebiyatından da François Coppe gibi sanatçılardan etkilenmiştir.
èNazım şekillerinden ağırlıklı olarak sone ve terza rimayı kullanmakla birlikte, şiirlerinde hem biçim hem de içerik olarak yenilikler yapmıştır. Şiirlerinde anlamı, bir dizede değil sonraki dizede veya dizelerde tamamlanmış, şiirin bütünlüğüne önem vermiştir. Cümle yapısının beyitten ayrılarak değişik sayıda mısralara dağılması olan "anjambman"ı şiirine uygulamıştır. Müstezadı, serbest müstezat yapan; şiiri düzyazıya yaklaştırmıştır.
èSadece Şermin (çocuklar için yazılmış) adlı eserinde hece ölçüsünü kullanmıştır.
èAruz ölçüsünü Türkçeye başarıyla uygulayan üç büyük sanatçıdan biridir (Diğer şairler: Yahya Kemal, Mehmet Akif)
èOna göre her şey şiirin konusu olabilir. Fen, bilim, teknik onun kalemiyle şiirimize girmiştir. Tabiat, aile sevgisi" temalarını sıklıkla işlemiştir. Türk edebiyatında ilk defa İstanbul'u eleştiren şair olmuştur. (Sis şiiri) Şiirlerinde ses ve resmi birleştirmiş, tablo gibi şiirler yazmıştır.
èPortre, natürmort ve peyzaj tablolarıyla oldukça başarılı bir yağlı boya ressamıdır.
TEVFİK FİKRET'İN ESERLERİ
Şiir: Rübâb-ı Şikeste (Kırık Saz), Târîh-i Kadîm, Halûk'un Defteri, Rübâb'ın Cevabı, Şermin (Çocuklar için) Sis, Millet Şarkısı, Doksan Beş'e Doğru, Han-ı Yağma, Haluk'un Çocukluğu, Rübab-ı Cevab, Bir İçim Su, Tevfik Fikret'in Bütün Şiirleri, Tevfik Fikret-Bütün Şiirleri, Son Şiirler
Manzum Hikâye Şeklinde: Hasta Çocuk, Balıkçılar, Nesrin, Ramazan Sadakası, Verin Zavallılara
Makale: Dil ve Edebiyat Yazıları
Resim: Çizgiler ve Renkler Arasında Tevfik Fikret
? ÇIKMIŞ SORU Tevfik Fikret'in şiirlerinin özellikleriyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden
hangisi yanlıştır?
A) Aruzun kalıplarını müzikaliteleri bakımından ilk kez değerlendiren odur.
B) Kimilerinde konuşma dilinin anlatım özelliklerini kullanmıştır.
C) Özellikle Türkçe sözcüklere yer vermiştir.
D) Divan nazmının müstezat şeklini değiştirerek yeni bir nazım şekli oluşturmuştur.
E) Uyak düzenine büyük bir serbestlik getirmiştir. (2010 LYS)
CEVAP C Tevfik Fikret'in özellikle Türkçe sözcüklere yer verdiği söylenemez Aksine kullandığı yabancı sözcük ve kalıplar nedeniyle dili oldukça ağırdır.
? ÇIKMIŞ SORU Servet-i Fünun edebiyatının kurulmasına ön ayak olan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Recaizade Ekrem B) Tevfik Fikret C) Halit Ziya D) Muallim Naci E) Abdülhak Hamid
CEVAP B Parçada tanıtılan şair Tevfik Fikret'tir. (1967 ÜSS)
? ÇIKMIŞ SORU Çürüyen, yozlaşan İstanbul ve bu İstanbul'un çürümüş, yozlaşmış insanları... Mithat Cemal Kuntay'ın romanından sürekli olarak bir küf kokusu gelir burnumuza. İstanbul'un birbirini izleyen üç dönemini yansıtmak isteyen yazar, gözlerini hep kokuşmuşluğa dikmiştir. Yalnız kişisel çıkarlan peşinde koşanlar, dalkavuklar, jurnalcılar... Bir pislik, bir kokuşmuşluk perdesine bürünmüş olarak anlatır İstanbul'u. Aşağıdaki şairlerden hangisi İstanbul'u Şiirinde, bu parçada belirtilen yönleriyle yansıtmaya çalışmıştır? (1990 ÖYS)
A) Cenap Şehabettin B) Tevfik Fikret C) Mehmet Emin D) Mehmet Akif E) Celâl Sahir
CEVAP B İstanbul'u şiirinde, parçada belirtilen yönleriyle yansıtmaya çalışan şair Tevfik Fikret'tir.
? ÇIKMIŞ SORU Aşağıdaki özelliklerden hangisi, Tevfik Fikret ile Yahya Kemal'de ortaktır?
A) İstanbul'a karşı duyulan sevgiyi dile getirme B) Divan edebiyatı geleneğini sürdürme
C) Toplum sorunlarını işleme D) Şiiri düzyazıya (nesre) yaklaştırma
E) Türkçeyi aruza ustalıkla uydurma (1975 ÜSS)
CEVAP E Türkçeyi aruza ustalıkla uydurma Tevfik Fikret ile Yahya Kemal'de ortaktır.
? ÇIKMIŞ SORU Tevfik Fikret'le Mehmet Akif'in edebî kişiliklerinde en çok ortak bulundukları
yön aşağıdakilerden hangisidir?
A) İkisi de vatan ve millet için yazmışlardır.
B) İkisi de Türkçeyi ve aruz veznini en iyi uygulayan iki şairdir.
C) İkisi de din konusunda eserler vermiştir.
D) İkisi de "Hasta Çocuk" konulu birer manzume yazmışlardır.
E) İkisi de "Toplum için sanat" görüşünü benimsemişlerdir. (1968 ÜSS)
CEVAP B Tevfik Fikret'le Mehmet Akif'in ortak yönü Türkçeye ve aruz veznini uygulamalarıdır.
? ÇIKMIŞ SORU Kafiyeyi şiire serperek klâsik nazım şekillerinden ayrı ilk numuneleri veren şairimiz aşağıdakilerden hangisidir? (1967 ÜSS)
A) Namık Kemal B) Tevfik Fikret C) Recaizade Ekrem D) Orhan Veli E) Abdülhak Hamit
CEVAP B Paçada tanıtılan şair Tevfik Fikret'tir.
