CENAP ŞAHABETTİN  (1871 – 1934)

èGezi, hatırat, sohbet, makale türlerinde de örnekler vermesine rağmen, asıl önemli yanı şairliğidir.

èTevfik Fikret ve Halit Ziya ile birlikte Servet-i Fünun edebiyatının yenilikçi şairlerindendir.

èTürk edebiyatında kullanılmamış yeni ve orijinal terkiplere yer vermiştir.

èHenüz tıbbiye öğrencisi iken 18 şiirini "Tâmât" adıyla küçük bir kitap hâlinde yayımlamıştır.

è"Sanat sanat içindir" anlayışıyla şiir yazmış sembolizm ve parnasizmden etkilenmiştir. Türk şiirine sembolizmi ve parnasizmi tanıtan kişi Cenap Şahabettin'dir. Sembolizmin ilk başarılı temsilcisi olarak değerlendirilebilir.

èHece yerine daima aruzu tercih etmiş, makalelerinde ve tartışmalarında "parmak hesabı" diyerek hece veznini küçümsemiştir.

èBir şiirde birden fazla aruz kalıbı kullanmıştır. Daha çok serbest müstezad biçiminde şiirleri vardır. Sone ve terzarima tarzı şiirler de yazmıştır.

èŞiirlerinde, tasvire üslûba, ahenge ve müzikaliteye önem vermiştir. Şiirleri; tabiat ve ev içi tasvirleri, alegorik ve sembolik imajlarla yoğunlaşmıştır. "Tablo şiir"ler yazmıştır.

èŞiirlerinde ağırlıklı olarak tabiat, kadın ve aşk temalarını işlemiştir.

è 'fikir ağırlıklı' şiirlerinde sosyal konuları ele almamış, insanın kaderi ve kâinat içindeki yeri üzerinde durmuştur.

èYeni kavramlar, mecaz, imge, teşbih ve istiareler, semboller, isim ve sıfat tamlamaları kullanmıştır. Şiirlerinde kullandığı "Sâât-i semenfâm", "çeng-i müzehhep", "nay-i zümürrüt" gibi deyimler, imgeler döneminin sanat dünyasında önemli tartışmalara yol açmıştır.

èCenab Şahabeddin roman ve hikâye yazmamıştır.

èSanatçı, özellikle gezi yazısının edebiyatımızdaki en önemli temsilcilerindendir. Nesirlerinde sağlam bir üslup kullanır. Ona göre nesir hem bir beste hem de güftedir. Nesirde de şiirinde olduğu gibi güzelliğe ve ahenge önem vermiştir. Ancak ağır bir Servet-i Fünûn nesrinin doğmasına sebep olmuştur.

èHalk arasında birçok dizesi atasözü gibi kullanılmaktadır.

CENAP ŞAHABETTİN'İN ESERLERİ

Şiir: Tâmât, Evrak-ı Leyal (basılmamış), Seçme Şiirleri (ölümünden sonra), Bütün Şiirleri (ölümünden sonra), Elhan-ı Şita, Yakazat-ı Leyliyye, Temâşâ-yı Leyâl, Temâşâ-yı Hazân, Terâne-i Mehtap

Tiyatro: Yalan, Körebe, Küçük Beyler, Merdud Aile

Gezi yazısı: Hac Yolunda, Afak-ı Irak, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları

Makale: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh

Özdeyişler: Tiryaki Sözler

İnceleme: William Shakespeare, Kadı Burhanettin

? ÇIKMIŞ SORU Çıkardıkları derginin adıyla anılan bir yazarlar topluluğunun üç büyük temsilcisinden biridir. Şiirlerinde kurduğu özgün imgelerle dikkat çeken, konularını daha çok doğadan alan, ülkemizde sembolizmin öncüsü sayılar bir şairdir. Şiir dışında yolculuk yazıları, piyesler, makaleler de yazmış olmasına karşın şiir ve özdeyişleriyle tanınan bir sanatçımızdır. Bu parçada sözü edilen şair ve yazar aşağıdakilerden hangisidir?                  (2007 ÖSS)

A) Hamdullah Suphi   B) Tevfik Fikret  C) Cenap Şahabettin D) Abdülhak Hamit E) Süleyman Nazif

CEVAP C Parçada sözü edilen şair ve yazar Cenap Şahabettin'dir.

? ÇIKMIŞ SORU Çıkardıkları derginin adıyla anılan bir yazarlar topluluğunun üç büyük temsilcisinden biridir. Şiirlerinde kurduğu özgün imgelerle dikkat çeken, konularını daha çok doğadan alan, ülkemizde sembolizmin öncüsü sayılar bir şairdir. Şiir dışında yolculuk yazılan, piyesler, makaleler de yazmış olmasına karşın şiir ve özdeyişleriyle tanınan bir sanatçımızdır. Bu parçada sözü edilen şair ve yazar aşağıdakilerden hangisidir? (2007 ÖSS)

A) Hamdullah Suphi  B)Tevfik Fikret C) Cenap Şahabettin D) Abdülhak Hamit E) Süleyman Nazif

CEVAP C Çıkardıkları derginin adıyla anılan bir yazarlar topluluğu Servet-Fünun olarak ifade edilebilir. Parçada sözü edilen şair ve yazar ise Cenap Şahabettin'dir.

? ÇIKMIŞ SORU Servet-i Fünûn Edebiyatını oluşturan şairler arasında …, …; öykücü ve romancılar arasında …, …; adlarını sayabiliriz. Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?  (2010 LYS)

A) Ziya Paşa'nın - Namık Kemal'in - Recaizade Mahmut Ekrem'in -Ahmet Mithat Efendi'nin

B) Tevfik Fikret'in - Cenap Şahabettin'in - Halit Ziya Uşaklıgil'in - Mehmet Rauf'un

C) Abdülhak Hamit Tarhan'ın - Muallim Naci'nin - Şemsettin Sâmi'nin - Nabizade Nâzım'ın

D) Mehmet Emin Yurdakul'un - Mehmet Âkif Ersoy'un - Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın-Ahmet Hâşim'in

E)Ahmet Hâşim'in-Yahya Kemal Beyatlı'nın -Halide Edip Adıvar'ın-Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun

CEVAP B Tevfik Fikret ve Cenap Şehabbetin Servet-i Fünun Edebiyatını oluşturan şairlerdir. Halit Ziya Uşaklıgil ve Mehmet Rauf ise Servet-i Fünun Edebiyatını oluşturan roman yazarlarıdır.

? ÇIKMIŞ SORU Şiir ve edebiyatın konuşma dilinden ayrı ve üstün olması gerektiği görüşünü savunan edebiyatçımız aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cenap Şahabettin       B) Nabizade Nazım          C) Abdülhak Hamid          D) Tevfik Fikret

E) Recaizade Mahmut Ekrem  (1968 ÜSS)

CEVAP A Şiir ve edebiyatın konuşma dilinden ayrı ve üstün olması gerektiği görüşünü savunan edebiyatçı Cenap Şahabettin'dir.