E)EDAT (İLGEÇ)
Kendi başlarına anlamı bulunmayan; başka söz ya da söz öbekleri ile birlikte kullanılarak anlam kazanan sözcüklerdir.
Farklı anlamlarda kullanılabilirler.
Cümlede belli anlam ilgileri kurmaya yararlar.
Cümle içinde anlam kazanır.
Genelde kendilerinden önceki kelimeye hal eki ile bağlanırlar.
Cümleden çıkarıldıklarında, cümlenin anlamı bozulur.
BAŞLICA EDATLAR
ile, yalnız, ancak, gibi, mi, için, sanki, üzere, -e göre, -e kadar, -e doğru, -e karşı, -e karşın, -e rağmen, -e dek, -e değin, -den sonra, -den önce, -den yana, -den dolayı, -den beri, -den başka, -den ötürü, sade, sadece, tek, bir, denli, değil
Örnek: Maça kardeşimle gittim.Örnek: Sen yalnız kendini düşünürsün.
Örnek: Soruları ancak sen çözebilirsin.Örnek: Hep gelecekmiş gibisin.
Örnek: Bana göre aşk yok hayatta.Örnek: Sabaha kadar uyumamış.
Örnek: Akşama doğru eve gelirim.Örnek: Hayatta ölümden başkası yalan.
Örnek: Bursa’ya gitmek üzere yola çıktı.Örnek: Sorular o kadar kolay değildi.
F)ÜNLEM
Kendi başına anlamı olmayan; sevinç, korku, heyecan, kızma, şaşma, acı, ürperme gibi duygular içeren ya da seslenme bildiren sözcüklerdir.
Örnek: Ah! Çok üzdüm seni. (Pişmanlık)Örnek: Öf! Bu nasıl koku? (İğrenme)
Örnek: Öf be! Yapma şunu. (Kızma)Örnek: Eyvah! Süt taştı (Telaş)
Örnek: Oh be! Sonun bitti. (Rahatlama)Örnek: Ey! Türk Gençliği (Seslenme)
Örnek: Tüh! (Pişmanlık)Örnek: Eh! (Fena değil)
Örnek: Of! Bunalttın beni (Canı sıkılma)Örnek: Yoo! Ben bir şey demedim. (Kabul etmeme)
G)FİİL(EYLEM)
Bir durumu veya bir oluşu anlatan sözcüklere fiil (eylem) denir. Fiiller kip (zaman) ve kişi (şahıs) eklerini alarak çekimlenir.
Örnekler: gel, koş, yakala, bırak, tut, kalk, sor, ye, oku, iç, dinle…
ANLAM BAKIMINDAN FİİLLER
1)Kılış Fiilleri:
Bu tür fiiller, bir nesne ile gerçekleşir. Nesne gerektirir. Eğer fiille sorduğumuz “ne, neyi, kimi?” sorularından birine cevap alabiliyorsak bu fiil, iş (kılış) fiilidir.
Örnekler: Çöz, boz, sev, döv, karala, yarala, ovala, kurcala, yaz, oku, çiz, iç, ye
2)Durum Fiilleri:
Bu tür fiiller, bir nesne ile gerçekleşmez. Nesne gerektirmez. Durum fiillerinde öznenin yaptığı işten etkilenen bir nesne (varlık) yoktur. Bu yüzden durum fiillerinde, fiille sorduğumuz “ne, neyi, kimi?” sorularından birine cevap alamayız.
Örnekler: uyu, ağla, gül, dur, eğlen, otur , gül, uyan, çık, git, yat, uzan…
3)Oluş Fiilleri:
Varlığın zaman içindeki değişimini bildiren fiillerdir. Öznenin etkinliğini gerektirmez. (Kendiliğinden gerçekleşir.)
Örnekler: büyü , morar , çirkinleş , yeşer , piş , paslan , çürü ,yaşlan, uza, ağar, paslan, sol, acık…
