13. YÜZYIL
HOCA DEHHANİ
è13. yüzyılda yaşamıştır.
èİlk divan şairidir. İlk kez din dışı konuları işleyen şairdir.
èEseri: Selçuklu Şehnamesi (Mesnevi)
? ÇIKMIŞ SORU Divan edebiyatı diye adlandırdığımız düşünüş ve yazış biçiminin tam anlamıyla başlaması, Türklerin Anadolu'ya egemen oldukları 13. yüzyıl sonlarına rastlar. Bu edebiyat, —- etkisi altında yeni edebiyatın doğduğu 19. yüzyılın ortalarına kadar sürer. İlk divan şairi diyebileceğimiz şair ise 13. yüzyılda yaşamış olan —-.
Bu parçadaki boş yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? (2006 ÖSS)
A) Fransa –- Sultan Veled B) Batı – Hoca Dehhânî'dir C) Avrupa – Yusuf Has Hâcib'dir
D) Tanzimat – Ahmet Yesevî'dir E) Halkçılık – Âşık Paşa'dır
CEVAP B Parçadaki boş yerlere sırasıyla Batı – Hoca Dehhânî'dir ifadeleri getirilmelidir.
MEVLANA
èEserlerini Farsça keleme almıştır.
èHer zaman aruz veznini kullanmıştır.
èYunus Emre'yle birlikte Anadolu'nun en önemli iki mutasavvıf şairinden biridir.
èİnsan sevgisini, hoşgörüyü öne çıkran bir anlayışla ele aldığı eserleriyle evrensel bir şairdir.
èEserleri: Mesnevi (26 bin beyit) Divan-ı Kebir (Gazelleri ve rubaileri),Fihi Ma-Fih ,Mecalis-i Seb'a (Yedi Vaaz), Mektubat
ÖRNEK SORU I. Horasan'da doğmuş ancak küçük yaşta Anadolu'ya yerleşmiştir. II. 2007 yılına onun 800. doğum yıl dönümü olması nedeniyle UNESCO tarafından onun adı verilmiştir. III. Eserlerini çoğunlukla Farsça yazmıştır. IV. En önemli eseri Mesnevi'dir
Yukarıda özellikleri verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Fakih B) Yunus Emre C) Sultan Veled D) Mevlâna E) Fuzuli
CEVAP D Parçada tanıtılan şahsiyet Mevlâna Celalettin Rumi'dir.
ÖRNEK SORU Aşağıda verilenlerden hangisi Mevlâna'nın eserlerinden biri değildir?
A) Divan-ı Kebir B) Mesnevi C) Ma'arif D) Mecalis-i Seb'a E) Mektubat
CEVAP C Ma'arif adlı eser Mevlana'ya değil oğlu Sultan Veled'e ait bir eserdir.
SULTAN VELED
èMevlana'nın oğlu ve Mevlevilik tarikatının kurucusudur.
èEserleri: Dîvân, İbtidâ-nâme, Rebâb-nâme, İntihâ-nâme, Ma'arif
ÖRNEK SORU Mevlana'nın büyük oğludur. Konya ve Şam'da eğitim görmüş, babasının yanında yetişmiştir. Mevlana'nın tasavvufla ilgili fikirlerini bir sistem halinde birleştirip Mevleviliğe bir tarikat olarak gerçek şeklini veren kişidir. "İbtidaname" adlı eseri "Veledname" adıyla da bilinir. Yukarıda özellikleri verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mercimek Ahmet B) Gülşehri C) Mevlâna D) Nesimi E)Sultan Veled
CEVAP E Parçada tanıtılan şahsiyet Sultan Veled'dir.
AHMET FAKİH
èHoca Ahmed Fakîh veya Sultan Hoca Fakîh adları ile de tanınan sanatçının yaşamı hakkındaki bilgilerde belirsizlik vardır.
è Eserleri: Çarhname, Kitâbu Evsâfı Mesâcidi'ş-Şerîfe
ÖRNEK SORU Aşağıdaki hangisi Hoca Ahmet Fakih'in eserlerinden biridir?
A) Selçuklu Şehnamesi B) Kitâbu Evsâfı Mesâcidi'ş-Şerîfe C) Mesnevi
D) Rebâb-nâme E) Mecalis-i Seb'a
CEVAP B Selçuklu Şehnamesi (Hoca Dehhani) , Mesnevi , Mecalis-i Seb'a (Mevlana) ,
Rebâb-nâme(Sultan Veled), Kitâbu Evsâfı Mesâcidi'ş-Şerîfe (Hoca Ahmet Fakih)
ŞEYYAD HAMZA
è 13. yüzyılda Anadolu Selçukluları döneminde yaşamış; yazdığı dini-tasavvufi şiirleriyle Ahmed Fakih'i izlemiştir.
è Eserleri: Yusuf u Züleyha, Dâstân-ı Sultan Mahmud Ahvâl-i Kıyamet
ÖRNEK SORU 13. 14. yüzyıllar Anadolu'sunda etkin olan dini-tasavvufi şiir akımının önemli temsilcilerindendir. ''Yusuf u Züleyha''adlı eseri , Kuran'da geçen Yusuf kıssasına dayanır ve Divan edebiyatının bilinen ilk Yusuf u Züleyha'sı olması bakımından önemlidir.Yukarıda özellikleri verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sultan Veled B)Ahmet Fakih C) Şeyyad Hamza D)Fuzuli E) Aşık Paşa
CEVAP C Parçada tanıtılan şahsiyet Şeyyad Hamza'dır.
