6. Cümlelerin Yerini Değiştirme
Paragraf giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur. Bu tür sorularda bir parçayı oluşturan iki cümle yer değiştirilerek verilir. Bu değişikliğin düzeltilmesi istenir. Olay anlatan parçalarda, zaman sıralaması vardır. Düşünce paragraflarında ise mantık sırası vardır.
Çıkmış Soru:
(I) Karşısında, biri kız, ikisi erkek üç çocuk ısınmaya çalışıyordu. (II) Burası, suların azgın zamanında oyduğu bir kovuktu. (III) Şimdi sular çekildiğinden rahatça kullanılabilecek bir barınak olmuştu. (IV) Ateş kovuğun önünde yanıyordu. (V) Nehrin kumlu sahilinden, ateşin yandığı yere doğru ilerledim.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangileri yer değiştirirse parça, anlamlı bir bütün olur?
A) I. ve III. B) I. ve V.C) II. ve IV. D) III. ve V. E) IV. ve V. (1991-ÖYS)
CEVAP B: Bu tür sorularda ilk önce giriş cümlesi tespit edilmelidir. Parçada paragrafın giriş cümlesi olmaya en uygun cümle V. cümledir. I. cümledeki “karşısında” sözcüğü ile “Ateşin karşısından söz edildiğinden I. cümle IV. cümleden sonra gelmelidir.
Çıkmış Soru:
(I) Oyun, bir gün içinde hatta birkaç saatte geçen olaylar üzerine kurulmuş. (II) Oyun, üç birlik kuralına uygun; ancak izleyicinin merakını kamçılama yönünden zayıf kalıyor. (III) İlk bölümün ikinciye göre çok kısa oluşu, izleyenleri rahatsız ediyor. (IV) Kişiler kendi toplumsal, psikolojik, ekonomik ve kültürel yapılarına uygun olarak olaylar içinde verilmiş. (V) Sanatçı, bu eksiklerine karşın, bir oyun yazan olarak umut veriyor.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek için, aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) I. cümleyle II. yer değiştirmeli
B) II. cümleyle III. yer değiştirmeli
C) III. cümleyle IV. yer değiştirmeli
D) IV. cümle I. den sonra gelmeli
E) V. cümle II. den sonra gelmeli (2005-ÖSS)
CEVAP D: Bu tür sorularda en etkili yöntem seçenekleri uygulayarak anlam akışının uygun uygun olmadığını kontrol etmektir. Parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek için en uygun hareket D seçeneğinde verilen değişikliği yaparak parçayı şu şekilde düzenlemektir:
(I) Oyun, bir gün içinde hatta birkaç saatte geçen olaylar üzerine kurulmuş. (IV) Kişiler kendi toplumsal, psikolojik, ekonomik ve kültürel yapılarına uygun olarak olaylar içinde verilmiş. (II) Oyun, üç birlik kuralına uygun; ancak izleyicinin merakını kamçılama yönünden zayıf kalıyor. (III) İlk bölümün ikinciye göre çok kısa oluşu, izleyenleri rahatsız ediyor (V) Sanatçı, bu eksiklerine karşın, bir oyun yazan olarak umut veriyor.
