| SÜREKSİZ | SÜREKLİ | |||
| SERT | p , ç , t , k | f , h , s , ş | ||
| YUMUŞAK | b , c , d , g | ğ , j , I , m , n , r , v , y , z | ||
A) Ünsüz Benzeşmesi: (Ünsüz Sertleşmesi)
Sert ünsüz bir harften (fıstıkçı şahap) sonra ünsüzle başlayan bir ek gelecekse, ekin başındaki ünsüz “sert ünsüze” dönüşür.
Örnek: Seç-gin / seçkin Örnek: Sus-gun / suskun Örnek: Kitap-da / kitapta
Örnek: Toprak-dan / topraktan Örnek: Çalış-dı /çalıştı Örnek: Çalış-gan / çalışkan
Örnek: Simit-ci / simitçi Örnek: Küs-dü / küstü Örnek: 4-de / 4’te
ÖNEMLİ UYARI: Bu kurala uyulmaması aynı zamanda yazım yanlışı kabul edilir.
B) Sert Ünsüz Yumuşaması: (Sert Sessiz Yumuşaması) (Ünsüz Değişimi)
“p, ç, t, k” harfleri ile biten bir kelimeden sonra ünlü ile başlayan bir ek getirilirse; “p, ç, t, k” harfleri “b, c, d, g, ğ” ye dönüşür.
Örnek: Yurt-u / yurduÖrnek: Kanat-ı / kanadıÖrnek: Bilek-i / bileği
Örnek: Renk-i / rengiÖrnek: Güç-ü / gücüÖrnek: Kitap-ı / kitabı
Örnek: Ağaç-a / ağacaÖrnek: Kap-a / kabaÖrnek: sebep / sebebi
Örnek: bant / bandıÖrnek: bent / bendiÖrnek: cilt / cildi
Örnek: etüt / etüdüÖrnek: metot / metoduÖrnek: standart / standardı
Örnek: ahenk /ahengiÖrnek: kazanç / kazancıÖrnek: geçit / geçidi
ÖNEMLİ NOT: Sonlarındaki ünsüzleri yumuşamayan kelimeler de vardır:
Örnek: Anıt / anıtıÖrnek: Bulut / bulutuÖrnek: Kanıt / kanıtı
Örnek: Ölçüt / ölçütüÖrnek: Ahlak / ahlakınÖrnek: Cumhuriyet / cumhuriyete
Örnek: Devlet / devletiÖrnek: Millet / milletiÖrnek: Evrak / evrakı
Örnek: Hukuk / hukukuÖrnek: İttifak / ittifakaÖrnek: Paket / paketi
Örnek: Sepet / sepetiÖrnek: Şefkat / ŞefkatinizÖrnek: Yanıt / yanıtı
ÖNEMLİ UYARI: Özel isimlerde, bu kural, yazı dilinde uygulanmaz.
Örnek: Tokat'ı
Örnek: Zonguldak'a
