ATOM YARIÇAPI : Çekirdeğin merkezi ile en dış kabukta bulunan elektronlar arasındaki uzaklık olarak tanımlanır.
Periyodik tabloda aynı periyotta soldan sağa doğru ilerledikçe atom yarıçapı küçülür.
Çünkü bir atomdan diğerine geçerken çekirdek yükü artar. En son yörüngedeki elektronları çekim
kuvveti artacağından atom yarıçapı da küçülür.
En dış yörüngedeki elektronlar çekirdekten daha da uzaklaşacağından çekirdek tarafından çekilme kuvveti azalır. Dolayısıyla da atom yarıçapı artar.
İYON YARIÇAPI: Nötr bir atom elektron vererek pozitif yüklü bir iyon oluşturabilir. İyon elektron verdikçe elektron başına düşen çekirdek çekim kuvveti artar ve çapı küçülür.
12Mg:2 -8- 2 12Mg+2:2 -8 Katmanı az olan taneciğin çapı daha küçüktür
Bir atom elektron aldıkça elektron başına düşen çekim kuvveti azalır ve anyonların
yarıçapı nötr atomlarınkinden büyük olur.
16S:2-8-6 16S-2:2-8-8
Elektron sayısı arttığından elektron başına düşen çekim kuvveti azalır.
İzoelektronik taneciklerin elektron sayıları eşittir.
Bu taneciklerde proton sayısına bakılır.
PROTON SAYISI büyük olan yarıçapı küçüktür.
İYONLAŞMA ENERJİSİ:
Gaz halindeki nötr bir atomdan bir elektron koparmak için verilmesi gereken enerjiye denir.
Bir atomun elektron sayısı kadar iyonlaşma enerjisi değeri ölçülebilir.
Atomdan elektron uzaklaştırıldıkça atom yarıçapı azalır
Elektron başına düşen çekim kuvveti artar.
Her elektronu koparmak için gereken enerji bir öncekinden daha büyük olur.
( İE)n ………….> (İE)4 > (İE)3 > (İE)2 > (İE)1
Uyarı : Nötr atomun katı veya sıvı olmaması gerekir İyonlaşma enerjisi endotermik bir olaydır.
AYNI PERİYOTTA;
Soldan sağa doğru yörünge sayısı değişmez.
Ancak proton sayısı arttığı için yarıçap küçülür.
Elektron koparmak için verilen enerji artar.
Aynı periyotta soldan sağa doğru ilerledikçe birinci iyonlaşma enerjileri
1A< 3A <2A < 4A < 6A< 5A< 7A< 8A
AYNI GRUPTA YUKARIDAN AŞAĞIYA DOĞRU İNİLDİKÇE:
Atom yarıçapı artar.
En dış yörüngedeki elektronları koparmak kolaylaşır.
Atomların birinci iyonlaşma enerjisi azalır.
ELEKTRON İLGİSİ:
Gaz halindeki bir atomun bir elektron alması sırasında açığa çıkan enerji değişimidir.
Elektron ilgisi pozitif ve negatif olabilir.
Elektron ilgisinin değeri eksi olması azaldığını göstermez. Negatiflik atomun elektron alma
durumunda dışarıya verdiği enerjinin göstergesidir.
Elektron almaya en yatkın olan halojenlerdir ve elektron ilgisi en yüksektir.
Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe elektron ilgisi artar.
Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe elektron ilgisi genellikle azalır.(İstisna Klorun
elektron ilgisi Florun elektron ilgisinden fazladır.)
Soygazların elektron ilgisi çok küçük olmasından dolayı yok kabul edilir.
Elektron ilgisi bir elementin elektron alma eğiliminin ölçüsüdür.
ELEKTRONEGATİFLİK:
Bağ elektronlarını çekme yeteneğinin ölçüsüdür.
Elektronegatiflik iyonlaşma enerjisi ve elektron ilgisi değerleri kullanarak ölçülebilir.
Elektronegatifliği en yüksek element FLORDUR.
Elektronegatiflik değeri 4 tür.
Metallerin elektronegatiflikleri 1,7 değerinin altında, ametallerin ise 2,0 değerinin yukarısındadır.
Bu iki değer arasında yer alan elementler yarı metaldir.
PERİYODİK CETVELDE;
Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe genellikle elektronegatiflik artar
Aynı grupta aşağıdan yukarıya doğru gidildikçe elektronegatiflik artar.
METALİK VE AMETALİK ÖZELLİK:
En aktif metal 1A grubu Alkali metallerdir
En aktif ametal ise 7A grubu Halojendir.
Metallerin elektron verme eğilimleri yüksektir.
Ametallerin ise elektron alma eğilimleri yüksektir.
Periyodik Tabloda Yer Bulma
- Atomun elektron katman dizilimi yapılır. - En son katmandaki elektron sayısı değerlik elektron sayısı olup grup numarasını verir. - Katman sayısı periyodunu verir.
Örnek : 12Mg : 2 ) 8 ) 2 ) 3. Periyot 2A grubu Toprak alkali metaldir.
7N : 2 ) 5 ) 2. Periyot 5A grubu Ametal
2He : 2) 1 periyot 8A grubu Soygaz
4Be : 2 ) 2 ) 2. Periyot 2A grubu Toprak alkali metalidir.
