PARNASİZM (ŞİİRDE GERÇEKÇİLİK)

èRealizmin şiire yansımasıdır. Sadece şiirde görülen bir akımdır.

è"Sanat, sanat içindir. " anlayışı benimsenmiştir.

èGeçmiş zamanın olay ve kişileri ele alınmış, uzak ve yabancı ülkelerin kültür ve efsanelerinden yararlanılmıştır.

èNesnelerin dış görünüşü aktarılır.

èŞiirde biçim güzelliğine (ölçü-kafiye-ritim-ahenk) büyük önem verilmiştir.

èBir kuyumcu titizliğiyle çalışmışlardır.

èKonu sınırlaması yoktur ama milli, ahlaki ve sosyal meselelerden uzak durulmuştur.

èEgzotik konuları işlemişlerdir.

èTabiat tasvirlerine, felsefi düşüncelere geniş yer verilir.

èParnasyenler tarihlerindeki üstün dönemlere, yükselişlere özlem duymuşlardır.

èSeçkinlere hitap ederler.

èSanatçı "saf şiir"i yakalamaya çalışır.

èEserlerinde duygu ve düşüncelerine yer vermemiş; objektif davranmışlardır.

è "Resim yapar gibi şiir yazma anlayışı"nı benimsemişlerdir.

èThéophile Gautier, Théodore de Banville, François Coppée, José María de Heredia, Sully Prudhomme, Leconte de Lisle, Cenap Şahabettin, Tevfik Fikret, Yahya Kemal gibi isimler bu akımın en önemli temsilcileridir.

? ÇIKMIŞ SORU  (I) 1860 – 1885 yılları arasında Fransa'da, sanatçıların etkisi altında kaldıkları Parnasizm sadece roman sanatına özgü bir akımdır. (II) Romantizm'e tepki olarak doğmuştur. (III) Parnasçıları romantiklerden ayıran önemli fark "Sanat, sanat içindir." ilkesine sımsıkı bağlanmalarıdır. (IV) Türk edebiyatında ilk izleri Servet-i Fünun şairlerinde görülür. (V) Bu akımı bizde ilk tanıtan ve temsil eden Cenap Şahabettin olmuştur. Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.                        B) II.                       C) III.                      D) IV.                     E) V.                       (1994 ÖYS)  

CEVAP A Parnasizm romana değil şiire özgü bir akımdır.

SEMBOLİZM (SİMGECİLİK)

èSembolistler, bilinçaltına önem verirler ve onu şiirin temeli olarak kabul ederler.

èDış dünya, olduğu gibi değil sezgiler, semboller (simgeler) aracılığı ile anlatılır.

è Semboller aracılığıyla dış çevrenin insan üzerindeki etkiler ve izlenimler anlatılır.     

èŞiir, düşüncelere değil duygulara seslenir.

èŞiir, anlaşılmak için değil, hissedilmek içindir.

èGüzelliğin açıklıkta değil, kapalılıkta olduğunu ifade etmişlerdir.

èMusikiye, ahenge ve sembollere önem verilir.            

èSembolist şairler gerçeklerden kaçmış; hayal ve rüyalara sığınmışlardır.

èŞiirde ferdi konulara ağırlık verilmiş; kötümserlik, karamsarlık ön plana çıkarılmıştır.

èAlaca karanlık, sararmış yapraklar, sonbahar, üzüntü, ay ışığı, gün batımı, gölgeler, durgun sular, aşk ve ölüm en çok rastlanan kavramlardır.

èŞiirde şekilcilik geri plana atılmış; serbest nazım benimsenmiştir.

èDilin kurallarının ve söz diziminin dışına çıkmış; sözcüklere yeni anlamlar yüklemişlerdir.

è"Sanat, sanat içindir. " görüşüne bağlı kalarak toplumsal ve siyasal sorunlara uzak durmuşlardır.

èMallarme, Jean Moreas, Charles Baudelaire, Paul Verlaine, A. Rimbaud, Paul Valery, Edgar Allen Poe, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Muhip Dıranas, Necip Fazıl Kısakürek gibi şairler bu akımın izlerini taşırlar.

? ÇIKMIŞ SORU Şair, okura gerçekleri değil, izlenimlerini duyurmaya çalışmalı; anlam belirgin olmamalı; okur, sezinlediklerinden kendisi anlamlar çıkarmalıdır. Sözcüklerin anlamlarından çok ahenkleri, oluşturacakları müzikalite önemlidir. Duyurmak ve sezdirmek için mecazlı, çağrışıma elverişli söz ve söyleyişler seçilmelidir. Üzüntü, alaca karanlık; kırmızı ve sarı vb. renkler şiirde önem taşıyan ögelerdir. Bu parçada özellikleri verilen edebî akım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sembolizm        B) Parnasizm      C) Klasisizm       D) Kübizm     E) Romantizm      (2015 LYS)

CEVAP A Parçada özellikleri verilen edebî akım sembolizmdir.

? ÇIKMIŞ SORU --- akımına göre doğa görünümleri, insan hareketleri ve hiçbir somut olay, kendi kendilerine var olamazlar; bunlar duyularımızla kavradığımız birtakım görünüşlerdir. --- akımının temsilcileri ise düşüncenin gerçek işleyişini ortaya koymak için yararlanılan saf bir ruhsal otomatizme, rüyanın sınırsız gücüne ve bugüne kadar önemsenmemiş belli çağrışım biçimlerinin üstün bir gerçekliği olduğuna inanırlar. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A) Realizm – Natüralizm B) Sürrealizm – Realizm C) Sembolizm – Sürrealizm

D) Parnasizm – Klasisizm                                E) Dadaizm – Parnasizm (2017 LYS)

CEVAP C  Doğa görünümleri, insan hareketleri gibi unsurların duyularla kavranan birtakım görünüşler olduğunu savunan akım sembolizmdir. Ruhsal otomatizm ve çağrışım kavramlarına önem veren akım ise sürrealizmdir.