GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT
Güzel Sanatlar
Duygu, düşünce ve hayallerin renk, biçim, ses ve ritim gibi unsurlarla güzel ve kendine özgü bir
biçimde anlatılmasına güzel sanatlar denir. Başka bir ifadeyle güzel sanatlar; insanlarda heyecan,
zevk, hayranlık yaratan sanatlardır.
Sanatın Özellikleri
- Estetik bir değer taşır.
- Hayranlık uyandırır.
- Özgündür.
- Güzellik, etkileyicilik,
evrensellik, yaratıcılık gibi özellikler taşır.
- Sanat etkinliği yeni bir yapı kurma, şekil verme
girişimidir
- Sanat eseri, sanatçının yorumunu yansıtır.
Sanat Zanaat Ayrımı
Sanat, güzel olanın peşindedir, fayda gözetmez. Zanaatın temel amacı faydadır.
Sanat eseri biriciktir. Zanaat eserleri ise birbirine benzer, aynısından çok sayıda yapılabilir.
Sanatta yaratıcılık esastır, zanaatta ise yetenek ve beceri ön plandadır.
Bilim Güzel Sanat Ayrımı
Bilim gerçek ve nesnel, sanat ise kurgusal ve özneldir.
Bilim; somut gerçekleri soyut formüller, teoriler, yasalarla anlatmaya çalışır. Sanat ise soyut duygu
ve düşünceleri somut olarak ortaya koyar.
Bilimde doğruluk, sanatta ise güzellik aranır.
Bilim duyularla algılanabilen gerçeklerle sanat ise duygu, hayal, korku, inanç vb. ile ilgilenir.
Bilim geneldir, kişiye göre değişmeyen gerçekleri açıklar. Sanat kişiseldir; bireysel duyguları,
hayalleri yansıtır.
Bazı Edebiyat Tanımları
Dil vasıtası ile insandan insana ve nesilden nesile aktarılan her beşerî ifade, edebiyattır. (Cemil Meriç)
Edebiyat; tarihsel, sosyal ve kültürel olandan hareketle dille gerçekleştirilen güzel sanat
etkinliklerine ve eserlerine verilen genel addır. (Şerif Aktaş)
Edebiyat; malzemesi dil, kaynağı yaşantılar ve hayal gücü olan bir yaratıcılık, başka deyişle bir
sanat dalıdır. (Gürsel Aytaç)
Edebiyat, dil aracıyla estetik bir aktivitedir. (Jürgen Landwehr)
Edebiyat, dinamik bir konuşma kurgusudur. (Yuri Tınyanov)
Edebi Metinlerin Özellikleri
Edebi eserler bir tema etrafında bir araya gelir.
Edebi eserler özgündür.
Edebi eserlerin temelinde kurgu vardır.
Edebi eserler çok anlamlıdır.
Estetik edebiyatın en önemli ögelerindendir.
Estetik zevk verme amacıyla yazılır.
Dilin işlenmesi ve biçimlendirilmesi sonucu ortaya çıkar.
Güzel Sanatların İnsan Yaşamındaki Yeri ve Önemi
Sanat, insanın kendisini ifade etmesine ve yaratıcılık özelliklerini geliştirmesine olanak sağlar.
Sanat, toplumun estetik algılarını geliştirir.
Toplumsal duyarlılıkları canlı tutar.
Zihinsel ve ruhsal duyarlılıkların gelişmesine katkıda bulunur.
Güzel Sanatların Sınıflandırılması
Güzel Sanatlar (Klasik, Geleneksel Sınıflandırma)
| İşitsel (Fonetik) Sanatlar |
Görsel (Plastik) Sanatlar |
Dramatik (Ritmik, Karma) Sanatlar |
| 1. Müzik |
1.Heykel |
1.Tiyatro |
| 2. Edebiyat |
2.Resim |
2.Dans |
| 3.Mimari |
3.Sinema |
| 4.Hat |
4.Bale |
| 5.Opera |
Edebi Metinlerin Özellikleri:Edebiyat ve müzik gibi sese, söze biçim veren sanatlardır.
Görsel (Plastik) Sanatlar:Resim, heykel, mimari, kabarma, hat, minyatür gibi maddeye biçim veren sanatlardır.
Dramatik (Ritmik) Sanatlar:Tiyatro, dans, sinema, bale, opera gibi harekete biçim veren
sanatlardır.
