| Yüzey Sanatları | Hacim Sanatları | Dil Sanatları | Eylem Sanatları | Dramatik Sanatlar | Ses Sanatları |
|---|---|---|---|---|---|
| Süsleme | Heykel | Roman | Bale | Tiyatro | Müzik |
| Duvar resmi | Kabartma | Hikaye | Dans | Opera | |
| Fotoğraf | Seramik | Şiir | Pandomim | Sinema | |
| Minyatür | |||||
| Hat | |||||
| Ebru |
Yüzey Sanatları: İki boyutlu (en ve boy) yüzeyler (kâğıt, tuval, duvar, cam, deri, kumaş vb.) üzerine uygulanan sanatlar.
Hacim Sanatları: Üç boyutlu sanatsal çalışmalar.
Dil Sanatları: Edebiyat başlığı altında incelenebilecek sanatlar.
Eylem Sanatları: İnsan bedeninin belli bir düzene (koreografi) göre belli hareketleri yapması esasına dayalı sanatlar.
Ses Sanatları: Müzik başlığı altında incelenebilecek sanatlar.
Dramatik Sanatları: Eyleme dönüşmüş ifadelerle belli olay ve olguların canlandırılması esasına dayalı sanatlar.
Edebiyat Bilim İlişkisi
A) Edebiyat - Tarih İlişkisi
Edebi metinler oluşturulduğu dönemin izlerini taşır. Edebiyat adı altında oluşturulan yazılı veya sözlü eserler kendi çağının zevkini yansıttığı için tarih bilimi için bilge ve belge özelliği taşır. Bir roman yazarı tarihi bir olayı anlatacaksa tarih biliminden faydalanır.
B) Edebiyat - Sosyoloji İlişkisi
Edebi metinler sosyal çevreyi anlatır. Sosyal çevredeki insan ilişkileri edebi metinlere kaynak olur. Yani edebi metinle onun ortaya çıktığı sosyal çevre arasında sıkı bağ vardır. Sosyal çevrenin analiz edilmesinde bu bağdan faydalanılabilir.
C) Edebiyat - Psikoloji İlişkisi
Edebi metinler yazarının veya başkalarının yaşamlarından izler taşır. Edebi metinler onu ortaya koyan sanatçının duygu, düşünce ve ruh halini yansıtır, psikolojik durumuna ait ipuçları taşır. Bu ipuçları açık olmadığı için psikolojinin yöntemlerinden yararlanılır.
D) Edebiyat - Felsefe İlişkisi
Edebi metinler herhangi bir felsefi görüşün savunucu olamaz. Ancak sanatçı, edebi metni ortaya koyarken değişik felsefi görüşlerin etkisinde kalabilir. Ancak bu edebiyat özgü bir dille metnin içine sindirilmiş bir şekilde verilir.
E) Edebiyat - Halk Bilimi (Folklor) İlişkisi
Bir toplulukta yaşayan insanları, onların alışkanlıklarını, söylenegelen türkü, masal, fıkra, atasözü, bilmece, oyun ve dans gibi kültür varlıklarını inceleyip topluluğun yaşayış ve duyuşunu anlamaya çalışan bilim dalıdır.
F) Edebiyat - Coğrafya İlişkisi
Edebî eserlerdeki olaylar belli mekânlarda ortaya çıktığı için edebî eserler o coğrafyayı yansıtır. Ayrıca bazı edebî eserler, belli bir coğrafyayı tanıtmak amacıyla yazılır. Gezi yazıları, egzotik romanlar gibi.
G) Edebiyat - Bilim, Teknik İlişkisi
Bilim ve teknik insan yaşamını etkileyen, değiştiren, ona yön veren yenilikleri ve gelişmeleri içerir. Tüm bunlar edebî eserlere yansıdığı ve edebî eserlerin gelişmesine katkıda bulunduğu (matbaanın bulunması vb.) gibi edebî eserler de, bilim ve tekniğe ilham kaynağı olabilir.
H) Edebiyat - Dil, Kültür İlişkisi
Öğrendiklerimizi Pekiştirelim
Aşağıdakilerden hangisi edebi eserin özelliklerinden değildir?
A) Edebi eserler bir tema etrafında bir araya gelir.
B) Edebi eserler özgündür.
C) Edebi eserlerin temelinde bilim ve teknik vardır.
D) Edebi eserler çok anlamlıdır.
E) Dilin işlenmesi ve biçimlendirilmesi sonucu ortaya çıkar.
CEVAP C:Edebi eserin özellikleri ile ilgili A, B, D ve E seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. Ancak edebi eserlerin temelinde bilim ve teknik değil kurgu vardır.
Dramatik Sanatlar: İnsanın, eyleme dönüşmüş ifadelerle kendini veya bir olayı, bir olguyu anlattığı sanatlardır.
Aşağıdakilerden hangisi dramatik sanatlardan biri değildir?
A) Tiyatro
B) Sinema
C) Dans
D) Hat
E) Bale
CEVAP D:A, B, C ve E seçeneklerinde verilenler dramatik sanatlara örnektir. Ancak hat sanatı dramatik sanatlardan biri değil görsel sanatlar arasındadır.
Yüzey Sanatları : Tüm iki boyutlu sanat çalışmaları, yani bir eni ve bir boyu olan kâğıt veya tuval üzerine, bir duvar ya da kumaş üzerine uygulanan sanatlardır.
Aşağıdakilerden hangisi yüzey sanatlarından biri değildir??
A) Heykel
B) fotoğraf
C) Minyatür
D) Hat
E) Ebru
CEVAP A:B,C,D ve E seçeneklerinde verilenler yüzey sanatlarına örnektir. Ancak heykel hacim sanatlarına örnek olarak verilebilir..
Koreografi kurallarına göre düzenlenmiş danslara ve müziğe dayalı sahne gösterisine … yüzey üzerine yapılan yükseltme ya da çökertmelere … sözsüz tiyatro oyununa … gerçek ya da gerçeğe yakın bir olayı aktaran kısa, düz yazı şeklindeki anlatılara ise … denir.
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla hangileri getirilmelidir?
A) Opera – hat–dans– masal
B) Bale – kabartma – pandomim – hikâye
C) Sinema –ebru–tiyatro–roman
D) Tiyatro –fotoğraf–sinema– destan
E) Opera –minyatür–bale– şiir
CEVAP B:Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla bale – kabartma – pandomim – hikâye getirilmelidir.
