Hacimce Yüzde Derişim Bir çözeltideki çözünen sıvı hacminin çözeltinin toplam hacmine oranının 100 ile çarpılmasına hacimce yüzde derişim denir. à% C ile gösterilir.

• Sıvıların oluşturduğu çözeltiler için kullanılır.
• Sıvılar birbirinde çözündüğünde moleküller arasındaki boşlukları doldurur. Bu nedenle çözeltinin hacmi sıvıların toplam hacminden daha küçük olur.
• Problemlerin çözümünde bu hacim azalması genellikle ihmal edilir.

Mol Kesri Karışımdaki bir çözünenin mol sayısının, tüm bileşenlerin toplam mol sayısına oranına mol kesiri denir. 

• Mol kesiri X ile gösterilir. 

Milyonda Bir Kısım (ppm) 

     ppm derişiminde bileşenin ve karışımın miktarı aynı birimdendir. Bu nedenle ppm belli bir birim yoktur. 

KOLİGATİF ÖZELLİKLER Bir çözeltide çözünmüş olan maddenin niteliğine bağlı olmayan fakat derişimine bağlı olan çözelti özeliklerine koligatif özellikleri denir. Bu özellikler;

• Çözücünün buhar basıncının düşmesi,
• Çözücünün kaynama sıcaklığının yükselmesi
• Çözücünün donma noktasının alçalması,
• Bir zardan (membran) farklı derişimdeki çözelti içine geçme eğilimidir.

Çözeltiler seyreltik olmak şartıyla bütün bu özellikler, çözünenin derişimleriyle orantılı olarak artar. Bu artış;

• Taneciklerin cinsine,
• Taneciklerin büyüklüğüne
• Taneciklerin yüklü ya da yüksüz olmalarına bağlı değildir.

Yalnızca çözünmüş taneciklerin (iyon ya da molekül) derişimine ve çözücünün cinsine bağlıdır. 

Buhar Basıncının Düşmesi Çözünen derişimi ile çözeltinin buhar basıncı arasındaki ilişki Fransız kimyacı F.M. Raoult tarafından bulunmuştur. Buna göre uçucu bileşeni bulunmayan bir çözeltideki buhar basıncı düşmesi çözeltideki çözünenin mol kesri ile orantılıdır. Tuzlu suda, su çözücü tuz çözünen olduğuna göre tuzlu suyun buhar basıncını suyun mol kesri belirler. 

Herhangi bir çözeltinin buhar basıncı çözeltiyi oluşturan bileşenlerin buhar basınçlarının toplamına eşittir.

 Çözücüsü A, çözüneni B olan iki bileşenli bir ideal çözeltide, PA çözücünün kısmi buhar basıncı, PB çözünenin kısmi buhar basıncıdır. Çözücünün kısmi buhar basıncını hesaplamak için saf çözücünün belirli bir sıcaklıktaki buhar basıncı ile mol kesri çarpılır. 

Kaynama Noktası Yükselmesi Açık bir kapta ısıtılan suyun buhar basıncı gittikçe artar. Bu artış, buhar basıncı ile dış basınç eşit oluncaya kadar sürer. Buhar basıncı dış basınca eşit olunca su kaynamaya başlar.

• Bir sıvının kaynama noktası, sıvının denge buhar basıncının dış basınca eşit olduğu sıcaklıktır.
• Bir çözeltinin kaynama noktası, saf çözücünün kaynama noktasından daha yüksektir. Çünkü az uçucu bir madde çözününce oluşan çözeltinin aynı sıcaklıkta buhar basıncı daha düşük olur. Tuzlu suyun kaynama noktası, saf suyun kaynama noktasından daha yüksektir. Suyun ve çözeltinin buhar basınçlarının sıcaklıkta değişim eğrileri grafikte verilmiştir. Grafiğe göre 100°C'ta suyun buhar basıncı çözeltinin buhar basıncından yüksektir. Dolayısıyla çözeltinin kaynama noktası suyun kaynama noktasından daha yüksektir.
• Uçucu olmayan bir katının çözündüğü bir çözeltide çözücü tamamen buharlaşmaya çalışırken taneciklerinin buhar fazına geçişi çözünen tanecikleri tarafından engellenir. Çözeltideki çözücü taneciklerinin buhar fazına geçişi, saf çözücüye göre daha fazla enerji gerektirir.
• Saf bir sıvının belli bir basınçta kaynama noktası sabittir. Çözeltilerin belirli sabit bir kaynama noktaları yoktur. Kaynama sırasında sıcaklıkları artar. Bu artış doymuş çözelti oluncaya kadar devam eder.
• Koligatif özellikler, çözünenin cinsine bağlı olmayıp yalnızca çözeltide bulunan taneciklerin derişimine bağlıdır. Taneciklerin molekül, anyon ve katyon oluşlarından bağımsızdır.
• Kaynama noktası yükselmesi ölçülerek mol kütlesi belirlenmesi yöntemine ebülyoskopi denir. Kaynama noktası yükselme miktarı.

Δtk = Kk.m madde iyonik ise Δtk= Kk.m.İs formülü ile hesaplanır. 

Kk: Kaynama noktası yükselme sabiti, m: molalite İs: iyon sayısı, Kk her sıvı için farklıdır. 

Donma Noktası Alçalması Saf sıvıların, sabit basınçta belli bir donma sıcaklıkları olmasına rağmen çözeltilerin belli bir donma sıcaklıkları yoktur. Çözeltiler saf çözücülerden daha düşük sıcaklıkta donar.

• Donma, düzensiz bir durumdan düzenli bir duruma geçişi içermektedir. Bu geçişte donmanın olduğu sistemden enerji dışarıya verilir.
• Çözelti, çözücüden daha düzensiz olduğundan düzenli hâle gelmesi için saf çözücüye oranlaà daha fazla enerjinin uzaklaşması gerekir
• Çözelti, çözücüden daha düşük bir donma noktasına sahiptir.
• Bir çözeltinin donması sırasında sıcaklık, doymuş çözelti oluşuncaya kadar düşer.
• Donma noktası alçalması ölçülerek mol kütlesinin belirlenmesi yöntemine kriyoskopi denir. Donma noktasındaki alçalma miktarı
• Δtd = Kd . m madde iyonikse Δtd= Kd.m.İs formülü ile hesaplanır, m: molalite, Kd: donma noktası alçalma sabiti, İs: İyon sayısı

Donma noktası alçalması ölçülerek mol kütlesi belirlenmesi yöntemine kriyoskopi denir.

Ozmos ve Ozmotik 

Basınç Seyreltik bir çözeltiden daha konsantre bir çözeltiye yarı geçirgen bir zar yardımıyla çözücü moleküllerinin geçişine ozmos olayı denir. Şekilde görüldüğü gibi derişimi fazla olan kısmı, daha seyreltik olan kısma bir emme kuvveti uygular. Bu emme kuvvetine ozmotik basınç denir. 

Çözücü moleküllerinin sağ tarafın derişimini azaltmak için zardan diğer tarafa geçmesine ozmos denir. Eğer iki çözeltinin derişimleri birbirine eşitse aynı ozmotik basınca sahip olurlar ve bunlara izotonik denir. Eğer iki çözeltinin ozmotik basınçları farklıysa derişimi yüksek olana hipertonik, düşük olana ise hipotonik adı verilir.

 Suyun yarı geçirgen bir zar (membran) yardımıyla basınç uygulanarak çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçmesine ters ozmos denir. Ters ozmosta yüksek basınç uygulanarak çözücü (su) elde edilir. Deniz suyundan 30 atm basınçta ters ozmos yöntemiyle içme suyu elde edilir.

 Ozmos canlı organizmalar için önemlidir. Çünkü çözünmüş maddelerin hücre içindeki veya dışındaki derişimleri değiştiğinde yarı geçirgen olan hücre zarından su içeri veya dışarı doğru akar. Sonuç olarak hücre şişer veya büzülür. Böylelikle hücrede denge sağlanmış olur. 

Hastalara verilen serumların izotonik çözeltiler olması hastanın sağlığı için önemlidir.

Suyun yarı geçirgen bir membran (zar) yardımıyla daha yoğun bir ortamdan daha az yoğun olan bir ortama geçmesine ters ozmoz denir. Ters ozmozda yüksek basınç kullanılır. Deniz suyunun ozmotik basıncı 30 atm nin üzerine çıkarılırsa ozmoz tersine döner ve deniz suyundan içme suyu elde edilmiş olur. Ters ozmoz olayı atık suların