Öğretici metinler ile ilgili öğrendiklerimizi çıkmış sorularla pekiştirelim.
? ÇIKMIŞ SORU Bu, son bir yıl içinde okuduğum romanlar arasında etkisinden uzun süre kurtulama-
dığım bir çeviri roman. Yazar, bu romanında öncekilerden farklı bir yol izlemiş.Bir kahramanın çevre-
sinde gelişen bir öykü kurgulamış. Abartıyla yalınlığı, komediyle trajedinin özelliklerini bir arada
kullanmış. Bir yıl gibi bir zaman dilimini çok az geri dönüşlerle anlatmış. Haftalarca "çok satanlar"
listesinde yer alan bu çeviri yapıt, Türk okurundan gördüğü ilgiyi Fransız ve İngiliz okurlardan görme-
miş. Bu durum, çevirmenin başarısı olarak değerlendirilebilir.
Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır?
A) Makale B) Deneme C) Eleştiri D) Fıkra E) Günlük (2006 ÖSS)
CEVAP C Şiir, tiyatro, hikâye, roman, resim, heykel, film gibi bir sanat veya düşünce eserinin, zayıf
ve güçlü yönleri göz önünde bulundurularak gerçek değerini belirlemek amacıyla yazılan yazılara e-
leştiri denir. Bu bilgi ışığında parçada eleştiri türüne ait özellikler ağır basmaktadır yorumu yapılabilir.
? ÇIKMIŞ SORU Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içindeki sözcük getirilirse tanım yanlış olur?
A) ... yazarın herhangi bir konu üzerinde kesin sonuçlara varmadan, kişisel görüş ve düşüncelerini
senli benli bir anlatım içinde verdiği yazı türüdür. (Makale)
B) ... ünlü kişilerin yaşamlarını, yaptıklarını, yaşadıkları döneme katkılarını anlatan yazı ve kitaplara
denir. (Biyografi)
C) Bir kimsenin kendi yaşam öyküsünü kendisinin yazıp anlattığı yapıtlara ... denir. (Otobiyografi)
D) Bir topluluk önünde belirli bir konuda yapılan etkili ve inandırıcı konuşmalara ... denir. (Nutuk)
E) Bir yazarın, başından geçen ya da tanık olduğu olay ve olguları bilgilerine, gözlemlerine dayanarak
anlattığı yazı türüne ... denir. (Anı) (2007ÖSS)
CEVAP A B,C,D ve E seçeneklerinde yay ayraçlarla belirtilen türler açıklamayla örtüşür. Ancak
yazarın herhangi bir konu üzerinde kesin sonuçlara varmadan, kişisel görüş ve düşüncelerini senli
benli bir anlatım içinde verdiği yazı türü makale değil denemedir.
? ÇIKMIŞ SORU I. Makale - açıklayıcı nitelik
II. Otobiyografi - 3. kişili anlatım
III. Köşe yazısı - güncel sorunlar
IV. Hitabet - seslenme sözleri
V. Masal – tekerlemeler
Yukarıdaki numaralanmış terimlerden hangisi, karşısındakiyle ilişkilendirilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. (2010LYS)
CEVAP B Otobiyografi kişinin kendi hayatını kendisinin kaleme aldığı bir tür olduğundan 3. kişili
anlatımla değil 1. kişili anlatım ile ilişkilendirilebilir.
? ÇIKMIŞ SORU Gazete, aşağıdaki türlerin hangisinin gelişiminde etkili olmamıştır?
A) Makale B) Deneme C) Fıkra D) Röportaj E) Günlük (2012 LYS)
CEVAP E Makale, deneme, fıkra, röportaj gazete çevresinde gelişen ; günlük ise kişisel hayatı konu
alan metinler arasında yer alır.
? ÇIKMIŞ SORU Gazete ve dergilerin belli sütunlarında yayımlanan, konusunu güncel, siyasi,
toplumsal, kültürel olaylardan ve durumlardan seçen, bunları kanıtlama kaygısı gütmeden işleyen, kısa
oylumlu, yoğun anlatımlı bir yazı türüdür. ---Güncel bir olayın kişisel görüşe bağlanarak canlı ve
çarpıcı bir dille anlatılmasını gerektirir. Anlatım ve dil ustalığının yanı sıra zengin bir bilgi ve kültür
birikimi ister.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) röportaj B) fıkra C) eleştiri D) makale E) günlük (2011LYS)
CEVAP B Parçada fıkra türünden söz edilmiştir. Dolayısıyla parçada boş bırakılan yere fıkra
getirilmelidir.
? ÇIKMIŞ SORU Dükkânlardan pek çoğu açık ama ürün yok. Kendime bir iki gömlek alayım hevesiy-
le hangisine girdim ise "Kalmadı." cevabını aldım. Hatta çocuk gömleği bile bulunmuyordu. Esnaflar
arasında Avusturyalı kadınlar da vardı. En baştaki antikacıya ne dersiniz? Üç dört halı sermiş, camekâ-
nına antika türünden, bizim laternacıların giydikleri simsiyah feslerle şamdan ucuna geçirilen kıpkır-
mızı küçük fesler dizmiş. Bununla birlikte bu dükkânların hiçbirinde tabiat güzelliğini belirten düzen-
leme zevki görünmüyordu.
Bu parçada aşağıdaki edebî türlerden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır?
A) Eleştiri B) Haber yazısı C) Sohbet D) Anı E) Gezi yazısı (2015 LYS)
CEVAP E Parçanın anlatımında gezi yazısına ait özellikler ağır basmaktadır.
? ÇIKMIŞ SORU 1914 yılında seferberlik davulları çalarken Adana'nın Ceyhan ilçesinde doğmuşum.
Babam avukat, çiftçi, parti lideri. Annem eski öğretmenlerden Azime Hanım. Biri erkek olmak üzere
benden küçük dört kardeşim var. Evliyim, dört çocuk babasıyım. Yıllardır kalemimle geçiniyorum.
Bu parça aşağıdaki edebî türlerden hangisine örnek verilebilir?
A) Otobiyografi B) Biyografi C) Fıkra D) Deneme E) Makale (2016 LYS)
CEVAP A Parça otobiyografi örneğidir.
