MEKTUP
èTemel anlamıyla mektup; haber vermek, sormak, istemek veya duyguları bildirmek için birine çoğunlukla posta yoluyla gönderilen metindir.
è Mektupta kullanılacak anlatım, bunu okuyacak kişinin kültür düzeyine göre ayarlanır.
è Mektubun edebî tür olarak gelişimi Latin edebiyatına dayanmaktadır. Mektubun bugünkü anlayışa uygun niteliğe ulaşması ise 16. yüzyıldan sonradır. Voltaire, Rousseau bu türü çok kullanan sanatçıların başında gelmektedir.
è Balzac "Vadideki Zambak"ı, Goethe "Genç Werther'in Istırapları"nı, J. J. Rousseau "Nouvelle Heloise"ı eserlerini, daha içten ve etkili olması için mektup tarzında kaleme almışlardır.
è "Münşeat" adı verilen mektup metinlerinde özel ve resmî mektuplara çokça yer verilmiştir. Hususî Mektuplar (Namık Kemal) , Mektuplar (Abdülhak Hamid Tarhan) , Muhaberât ve Muhâverât (Muallim Naci) adlı eserler kitap hâlinde basılmıştır.
è Handan (Halide Edip) , Mutallaka, Sevda Peşinde (Hüseyin Rahmi Gürpınar), Bir Kadın Düşmanı (Reşat Nuri Güntekin) ,Bir Serencam (Yakup Kadri Karaosmanoğlu) Hac Yolunda, Avrupa Mektupları (Cenap Şahabettin) adlı eserler ise mektuplardan oluşan roman, hikâye, anı, gezi yazısı , deneme tarzındadır.
Mektup Türleri
1 Özel Mektup
è Birbirinden uzakta bulunan yakın akraba veya arkadaşların, haberleşmek, bir olayı aktarmak, bilgi vermek, ortak düşünceleri paylaşmak gibi çeşitli amaçlarla yazdıkları ve sadece yazanla okuyanı ilgilendiren mektuplardır. Sade bir dil ve içten, samimi bir anlatımla yazılır.
èKonularına göre aile mektupları, tebrik mektupları, teşekkür mektupları, davet mektupları (davetiyeler), taziye mektupları, özür mektupları gibi türleri vardır.
èMektup, mürekkepli ya da tükenmez siyah renkli kalemle yazılmalıdır.
èMektubun sağ alt köşesine "ad-soyad" yazılmalı ve "imza" atılmalıdır.
èMektubun sol alt köşesine "adres" yazılmalıdır.
2 Edebî Mektup
èYazar, birine hitaben herhangi bir konudaki görüşlerini, düşüncelerini, duygularını anlatır. Ancak asıl amaç bu duygu, düşünce ve görüşleri herkese anlatmaktır.
èEdebî mektuplardan yazıldıkları döneme ait sanat, edebiyat ve fikir olayları hakkında bilgi edinmek mümkündür.
èEski dönemlerde, bu tür kişisel edebî mektuplar, "Mektûbât = Mektuplar" adı altında toplanır ve geniş kitlelerin de okuyabilmesi için yayımlanırdı.
èAli Şir Nevaî ,Kınalızade Ali ,Veysî ,Ragıp Paşa Namık Kemal Ahmet Hamdi Tanpınar bu türde mektup yazan kişilerdendir.
3 İş Mektubu
èÖzel kişiler ile iş kurumları arasında veya iş kurumlarının kendi arasında, işle ilgili olarak yazılan mektuplardır.
èBu mektuplarda -konusu ne olursa olsun- bir iş ya da hizmet söz konusudur.
èİş mektupları, konularına göre sipariş mektupları, satış mektupları, şikâyet mektupları, alacak mektupları, tavsiye mektupları, başvuru mektupları başlıkları altında incelenebilir.
èİş mektuplarına, kendisine mektup yazılan kişi ya da kurumun ad ve adresi ile başlanır.
èMektubun gideceği makamın adı ve yeri ise kağıdın orta üst yerine ortalanarak yazılmalıdır.
èKâğıdın sağ üst köşesine tarih yazılmalıdır.
èAdres ve tarihten sonra uygun bir aralık bırakılır, paragraf yapılarak doğrudan istek yazılır.
èSon bölüme saygı ifade eden bir söz eklenerek mektup bitirilir.
èMektup metninin sağ altında mektubu yazanın adı ve soyadı ile imzası yer alır.
èBu tür mektuplar, daktilo ya da bilgisayarla yazılmalıdır. Mümkün değilse, özel mektuplarda olduğu gibi siyah mürekkep ya da tükenmez kalemle yazılmalıdır.
èMektubun giriş paragrafında sorun ya da konu kısaca belirtilmelidir. Gelişme paragraflarında ise konu ve sorun açılmalıdır. Sonuçta ise, arz / rica ifadelerine yer verilmelidir.
4 Resmî Mektup
èResmî dairelerin ve tüzel kişilik taşıyan kuruluşların birbirlerine yazdıkları resmî yazılarla; bunların, vatandaşların başvurularına verdikleri yazılı cevaplardır.
èBu mektuplarda tarih ile birlikte mektubun sıra numarası ve konusu belirtilir.
èMektup, cevap mahiyetinde ise "ilgi" hanesine cevabı olduğu mektubun sayı ve tarihi, "konu" hanesine de kısaca amaç yazılır. Daha sonra iki ya da üç satır aralığı bırakılarak mektup yazılır.
èMektubun sonu, alt makama yazılıyorsa "... rica ederim.", üst makama yazılıyorsa "... arz ederim." şeklinde biter. Eşit makamlar için "… arz ve rica ederim." şeklinde bitirilir.
èMektup metninin sağ altında ise mektubu yazanın makamı, adı ve soyadı ile imzası bulunur.
5 Açık Mektup
èHerhangi bir düşünceyi, görüşü açıklamak, bir tezi savunmak için bir devlet yetkilisine ya da halka hitaben, bir kişi ya da kurum tarafından yazılan, gazete, dergi aracılığı ile yayımlanan mektuplardır.
èAçık mektuplarda sadece yazanı değil, geniş kitleleri ilgilendiren önemli konular ele alınır.
