ADEZYON VE KOHEZYON

• Adezyon(Yapışma)

Farklı cins moleküller arasında oluşan çekim kuvvetine denir. Adezyon kuvvetinin büyüklüğü birbirine temas eden maddelerin cinsine bağlıdır.

• Kohezyon(Birbirini tutma)

Aynı cins moleküller arasında oluşan çekim kuvvetine denir. Kohezyon kuvvetinin büyüklüğü madde cinsine bağlıdır. Kohezyon katılara belli bir şekle sahip olma, sıvılara ve gazlara ise akışkan olma özelliği kazandırır. 

Sıvı moleküllerine küresellik kazandıran etki kohezyon kuvvetidir. 

Yüzey Gerilimi

Durgun sıvıların moleküllerindeki gerilme kuvveti etkisiyle yüzeyinin esnek zar gibi görünmesini sağlayan etkiye denir. Sıvı yüzeyinde oluşan bu gerilme sıvı yüzeyindeki moleküllere etki eden kohezyon kuvveti ile açıklanabilir.

Yüzey Gerilimine Etki Eden Faktörler

• Madde cinsi

Sıvı yoğunluğu arttığında yüzey gerilimi artar. Bunun nedeni molekül sayısının artması ile sıvı molekülleri arasında oluşan kohezyon kuvvetinin artmasıdır.

• Sıcaklık

Sıvının sıcaklığı arttırıldığında yüzey gerilimi azalır.

• Dış basınç

Sıvı üzerine etki eden gaz basıncı söz konusu ise etki eden gazın basıncı artırıldığında yüzey gerilimi azalır.

• Safsızlık

Sıvı içerisine çözünmeyen farklı bir sıvı eklendiğinde yüzey gerilimi azalır. Su içerisine tuz gibi çözünen bir katı eklendiğinde yüzey gerilimi artar.      

           Kılcallık Sıvı dolu bir kap içerisine kılcal bir bolu daldırıldığında sıvının kılcal boruda yükseldiği veya alçaldığı gözlemlenir. Sıvının kılcal boruda hareket etmesi olayına denir. 

Kılcallık olayı, adezyon kohezyon kuvvetlerinin ve yüzey geriliminin etkisi ile ortaya çıkar.

Adezyon kuvvetinin kohezyon kuvvetinden büyük olduğu sıvılar kılcal boru içerisinde yükselme gösterirler. Bu tip sıvılar temas ettikleri yüzeyi ıslatırlar.  Su, ıslatan sıvılara örnek olarak  verilebilir.

Kohezyon kuvvetinin adezyon kuvvetinden büyük olduğu sıvılar kılcal boru içerisinde alçalma gösterirler. Bu tip sıvılar temas ettikleri yüzeyi ıslatmazlar. Civa, ıslatmayan sıvılara örnek olarak verilebilir.

Dayanıklılık 

Maddelerin kuvvete karşı gösterdiği dirence dayanıklılık denir. Bir maddenin dayanıklılığı

• Maddenin cinsine
• Ortamın sıcaklığına
• Cismin boyutlarına

göre değişiklik gösterir. Dayanıklılık "D" ile sembolize edilir.