DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

İskelet Sisteminin Görevleri:

• Vücudun hareketini sağlar,
• İç organları korur,
• Vücuda şekil verir,
• İç organlara ve kaslara bağlanmak için zemin oluşturur,
• Kan yapımını sağlar,
• Mineral depolar.

1.Kemik Doku ve Çeşitleri:

• Hücrelerine osteosit, ara maddesine osein adı verilir.
• Kemik yıkımını sağlayan hücrelere osteoklast denir.
• Kemik hücreleri yıldız şeklinde, sitoplazmik uzantılarla birbirine bağlı hücrelerdir. Lakün adı verilen boşluklarda yer alırlar.
• Ara madde organik ve inorganik bileşenlerden oluşur.
• Organik kısmında kollajen lifler, inorganik kısmında bol miktarda kalsiyum tuzları bulunur.
• Bütün kemiklerin dışında periost (kemik zarı) bulunur. Bu zar bol miktarda kan damarı ve sinir içerir.
• Periost zarı yeni kemik hücreleri oluşturur, kemiğin enine büyümesini sağlar ve kemiği onarır.
• Kemik dokunun gelişimi için; mineraller, vitaminler, güneş ışığı, dengeli beslenme ve hormonlar (STH, tiroksin, kalsitonin, parathormon) gerekir.
• Sıkı (sert) ve süngerimsi olmak üzere iki çeşit kemik doku bulunur.

Sıkı (Sert) Kemik Doku:

• Bütün kemiklerin dış kısmında bulunur.
• Boyuna uzanan havers kanalları ve bu kanalları birbirine bağlayan enine volkman kanalları bulunur.
• Kanalların içinde kan damarı ve sinirler bulunur.
• Dış kısmında periost zarı vardır.

Süngerimsi Kemik Doku:

• Gözenekli bir yapıya sahiptir. Gözeneklerin içinde kırmızı kemik iliği vardır ve kan hücrelerinin üretimi sağlanır.
• Uzun kemiklerin baş bölgesinde ve diğer bütün kemiklerin iç kısmında bulunur.

Şekillerine Göre Kemik Çeşitleri:

Uzun Kemikler:

• Boyu eninden fazla olan kemikleridir.
• El ve ayak parmak kemikleri, baldır, kaval ön kol, pazu kemiği uzun kemiklerdir.
• Uzun kemiğin iki ucundaki şişkin bölgeye baş, baş bölgeleri arasında kalan kısma ise gövde denir.
• Baş kısmındaki süngerimsi kemik dokuda kırmızı kemik iliği, gövde de sarı kemik iliği vardır.
• Uzun kemiklerin gövdesi ile baş kısmı arasında epifiz plağı bulunur.
• Epifiz plağı boyca uzamayı sağlar.
• Ergenlik dönemi sonunda epifiz plağı kemikleşir ve büyüme durur.

Kısa Kemikler:

• Eni boyundan fazla olan kemikleridir.
• Ayak ve el bilek kemikleri kısa kemiklere örnektir.

Yassı Kemikler:

• Göğüs, kürek, kalça, kafatası, kaburga kemikleri yassı kemikleridir.

Düzensiz Şekilli Kemikler:

• Belli şekilleri yoktur.
• Yüzdeki bazı kemikle ve omurlar örnek olarak verilebilir.

2.Kıkırdak Doku ve Çeşitleri:

• Hücrelerine kondrosit, ara maddesine kondrin denir.
• Kıkırdak hücreleri kapsül içerisinde bulunur. Bir kapsülde birden fazla hücre bulunabilir bu yapı kondron olarak adlandırılır.
• Ara maddesinde kollajen ve elastik lifler bulunur.
• Sinir ve kan damarı bulunmaz, hücrelerinin, beslenmesi bağ dokudan difüzyonla olur.
• Kıkırdak dokunun rejenerasyon yeteneği düşüktür. Bağ doku sayesinde onarılır.
• Hiyalin, fibröz ve elastik kıkırdak olmak üzere üç çeşittir.

Hiyalin kıkırdak:

• Hücreler arası maddesinde bol miktarda kollajen lif vardır.
• Kaburga uçlarında, uzun kemiklerin baş kısımlarında, burun ve bronşlarda bulunur.

Elastik kıkırdak:

• Hücreler arası maddesinde bol miktarda elastik lif vardır.
• Bükülmeye karşı dirençlidir.
• Östaki borusu, kulak yolu ve kulak kepçesinde bulunur.

Fibröz kıkırdak:

• Diz kapağında, omurlar arası disklerde, uzun kemiklerin eklem yerlerinde bulunur.
• Hücreler arası maddesinde bol miktarda kollajen lif vardır.
• Basınca, çekmeye karşı dirençlidir.