? ÇIKMIŞ SORU (I) Genellikle "gölge oyunu" olarak nitelendirilen Karagöz; çıra, mum, lamba gibi bir aydınlatma kaynağı ile yarı saydam bir perdeden yararlanılarak oynanır. (II) Karagöz ile Hacivat'ın başından geçen olayların anlatıldığı oyunda Çelebi, Bebe Ruhi, Tuzsuz Deli Bekir gibi yardımcı tipler de vardır.(III) Karagöz oyunu; giriş, muhâvere, fasıl ve bitiş olarak adlandırılan dört bölümden meydana gelir.(IV) Karagöz şakacı, nüktedan, meraklı ve patavatsız bir tipi canlandırırken Hacivat medrese kültürüyle yetişmiş eğitimli bir tiptir. (V) Toplumun aksayan yönlerinin eleştirildiği oyunda Karagöz mendil, baston, sandalye gibi aksesuarları kullanırken Hacivat bu aksesuarları kullanmaz.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V (2019 AYT)
CEVAP E I ,II,III ve IV numaralı cümlelerde verilen bilgiler doğrudur. Ancak mendil, baston, sandalye gibi aksesuarları Karagöz değil Meddah kullanır.
? ÇIKMIŞ SORU Aşağıdakilerden hangisinin bir masalın döşeme bölümünden alındığı söylenebilir?
A) Pireler berber iken develer tellal iken...
B) Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine.
C) Uzak memleketin birinde bir padişah yaşarmış.
D) Padişah işini göredursun, biz gelelim Keloğlan'a.
E) Sislerin arasından ansızın tek gözlü bir dev belirivermiş.
CEVAP A Döşeme Bölümü: Masalların baş kısmında yer alan, dinleyicinin ya da okuyucunun masal dinlemeye çağrıldığı bölümdür. Bu bölüm genellikle tekerleme ile başlar. A seçeneği bir tekerlemedir.
? ÇIKMIŞ SORU Aşağıdaki destanlardan hangisi, birlikte verildiği ulusa ait değildir?
A) Manas-İran B) Ramayana - Hint C) Nibelungen - Alman
D) Kalevala- Fin E) Ergenekon - Türk (1997 ÖYS)
CEVAP A Manas destanı İranlıların değil Türklerindir. Şehname İranlıların destanıdır.
? ÇIKMIŞ SORU I. Orta oyunu II. Meddah III. Trajedi IV. Destan V. Komedi
Yukarıdakilerden hangileri geleneksel Türk anlatıları arasında yer alan türlerden değildir?
A) L ve II. B) I. ve III. C) II ve III D) III. ve IV E) IV ve V (2012 LYS)
CEVAP D Orta oyunu, meddah geleneksel Türk tiyatrosu ürünüdür. Destan ise sözlü dönem ürünüdür. Ancak trajedi ve komedi Batı edebiyatına ait olup Tanzimat'tan sonra edebiyatımıza giren türlerdendir.
? ÇIKMIŞ SORU Halk hikayeleriyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Sevgi ve kahramanlık konulan işlenir.
B) Kişiler gerçek yaşamdakilere yakındır; olağanüstülükler oldukça sınırlıdır.
C) Oluştukları çağdaki sosyal yapıyı ve iç mücadeleleri yansıtır.
D) Anlatım tümüyle nesre dayalıdır.
E) Anlatıcıları okur yazar, az çok kültürlü kişilerdir. (1997 ÖYS)
CEVAP D Halk hikayeleriyle ilgili olarak A,B,C ve E seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. Halk hikayelerinde anlatım tümüyle nesre (düz yazıya) dayanmaz, yer yer nazım da (şiir) kullanılır.
? ÇIKMIŞ SORU Tanzimata kadar Türk toplumunda onun yerini destanlar, efsaneler, mesneviler ve halk hikayeteriyle masallar tutmuştur. Bir edebiyat türü olarak bize Tanzimattan sonra Batıdan gelmiş-tir, ilk örnekler de Fransız edebiyatından yapılma çevirilerdir. Bunlardan ilk tanıdığımız yapıt, Yusuf Kâmil Paşa'nın bir çevirisidir.
Bu parçada sözü edilen edebiyat türü aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Hikâye B) Tiyatro C) Gezi D) Anı E) Roman (1996-ÖYS)
CEVAP E Parçada sözü edilen tür "roman"dır. Mesneviler, efsaneler, halk hikayeleri Tanzimat'tan önce romanın yerini tutar, Bunlardan ilk tanıdığımız yapıt, Yusuf Kâmil Paşa'nın bir çevirisidir.
? ÇIKMIŞ SORU Mesneviyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Uyak düzeni aa ba ca ... biçimindedir.
B) Beyit sayısı, konunun işlenişine göre belirlenir.
C) Daha çok, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.
E) Öyküleme gerektiren konular, bu türde işlenmiştir. (1996ÖYS)
CEVAP A Mesneviler "aa ba ca..." şeklinde değil, "aa bb cc..." şeklinde uyaklanır.
? ÇIKMIŞ SORU Aşağıdakilerden hangisi "Klasik tragedya bir özelliği değildir?
A) Konuların tarih ve mitolojiden alınması
B) Kişilerin soylu tabakadan seçilmesi
C) Kahramanın iç çatışmasının ve kamuoyunun koro ile yansıtılması
D) Çirkin ve korkunç olayların sahnede gösterilmesi
E) Üç birlik kuralına uyulması (1977-ÜSS)
CEVAP D Klasik tragedyalarda çirkin ve korkunç olaylar sahnede gösterilmez. Bu tür olaylar sahnede bir haberci ile iletilir.
? ÇIKMIŞ SORU Orta oyunuyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Erkekler tarafından canlandırılan kadın tipine "Zenne" adı verilir.
B) Başoyuncu, okumuş, orta sınıf şehirliyi temsil eden "Kavuklu" dur.
C) Herhangi bir metne bağlı kalınmadan doğaçlama olarak oynanır.
D) "Fasıl" oyunun asıl konusunun işlendiği bölümdür.
E) "Balama" ve "Frenk" oyuncu tiplerindendir. (2008 ÖSS) CEVAP B Orta oyunuyla ilgili olarak A,C,D ve E seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. Orta oyununda okumuş, orta sınıf şehirliyi temsil eden "Kavuklu" değil "Pişekar"dır.
