SU DALGALARININ KIRILMASI

 Su dalgaları farklı derinlikteki ortamlardan geçerken ilerleme doğrultusunu değiştirmesi olayına su dalgalarının kırılması denir. 

Şekilde derin ortamdan sığ ortama gönderilen dalganın yüzeyleri ayıran kesitle yaptığı α açısı, sığ ortama kırılarak geçen dalganın yüzeyleri ayıran kesitle yaptığı θ açısından büyüktür.

Su dalgaları derin ortamda daha hızlı, sığ ortamda daha yavaş hareket ettiği için;

• Derin ortamdan sığ ortama geçen dalganın ilerleme doğrultusu normale yaklaşır.
• Sığ ortamdan derin ortama geçen dalganın ilerleme doğrultusu normalden uzaklaşır.

Stroboskop 

Dalgaların frekansını ölçmek için kullanılan alete stroboskop adı verilir. 

fdalga> fyarık  ise dalgalar ileri gidiyor görülür. 

fdalga < fyarık ise dalgalar geri gidiyor görülür. 

fdalga = fyarık ise dalgalar duruyor görülür. 

Dalgaların duruyor gözüktüğü andaki n yarıklı stroboskop frekansı kullanılarak dalganın frekansı hesaplanır. 

SES DALGALARI Ses madde moleküllerinin titreşimi ile oluşan bir dalga hareketidir. Ses dalgalarını oluşturan her maddeye ses kaynağı denir. Yayılmak için ortama ihtiyaç duyduğu için mekanik dalgalardır. Boşlukta yayılmazlar. Ses dalgaları sadece boyuna özellik gösterir. Yani titreşim doğrultuları ilerleme doğrultularına paraleldir. Ses dalgaları her yöne yayılırlar. Ses dalgalarının hızı yayıldıkları ortama bağlıdır.

• Ortamın yoğunluğuna
• Ortamın sıcaklığına

Ortam sıcaklığı arttıkça ses dalgalarının hızı artar. 

Ortam yoğunluğu arttıkça ses dalgalarının hızı artar. 

Sesin Özellikleri Sesin Şiddeti Sesin şiddeti sesin gürlüğünü ifade eder.

 Ses dalgasının genliğine bağlıdır. 

Ses dalgasının genliği ne kadar fazlaysa ses o kadar şiddetlidir. 

Ses kaynağına yaklaştığımızda sesi daha şiddetli işitiriz. 

Sesin şiddet birimi desibel(dB) dir. 

Desibelmetre ile ölçümü yapılır.

Sesin Yüksekliği

Sesin ince (tiz), kalın (pes) olmasını ifade eder. 

Ses dalgasının frekansına bağlıdır. 

Ses dalgasının frekansı arttıkça ses incelir. Bu nedenle ince seslere yüksek seste denir. Birimi Hertz(Hz) dir. 

Her canlının işitebildiği seslerin bir frekans aralığı vardır.

• Bu insan kulağında 20Hz ile 20000Hz aralığıdır.
• 20Hz altına infrasonik ses denir.
• 20000Hz üstüne ultrasonik ses denir.

Önemli! Titreşen madde miktarı arttıkça sesin frekansı azalır. Ses kalınlaşır.

• 1.DENEY

Bardaklara vurulduğunda; Titreşen madde miktarı bardak ve sıvıdır. 

Buna göre; f1>f2>f3 olur.

• 2.DENEY

Bardaklara üflendiğinde; Titreşen madde havadır. 

Buna göre; f3>f2>f1 olur.

Sesin Tınısı Aynı sesin çeşitli ses kaynaklarından çıkarken gösterdiği farklılığa denir.

• Aynı notayı çalan bir kemanla bir gitar arasındaki fark sesin tınısıdır.

Yankı:  Ses dalgalarının bir yüzeye çarpıp geri dönmesi olayına denir.

• Ses kaynağı ile yüzey arasındaki uzaklık 17 m` den daha az olursa kaynaktan yayılıp kulağa gelen ses ile yankılanma yani yansıma sonucu kulağa gelen ses birbirinden ayırt edilemez.

DEPREM DALGALARI 

Yer kabuğundaki kırıklarda biriken enerjinin boşalması ile oluşan yer yüzeyindeki sarsıntılara deprem, oluşan titreşimlere ise deprem dalgası adı verilir. Yer kabuğunda fay adı verilen bu kırıklar levha hareketleri ve patlamalar, gibi nedenlerle oluşmaktadır. Mekanik dalgalardır. Enine ve boyuna özellik gösteren tipleri vardır.

Sismoloji: Deprem ile ilgili çalışmalar yapan bilim dalına denir. Sismolog: Deprem ile ilgili çalışmalar yapan bilim insanına denir. Sismograf: Depremin büyüklüğünü ölçmeye yarayan alete denir.

Önemli: 

Depremin büyüklüğü ile depremin şiddeti farklı kavramlardır.

Depremin şiddeti, deprem sonrasında bıraktığı hasarın bir ölçüsüdür.

Depremin büyüklüğü, deprem sırasında açığa çıkan enerjinin ölçüsüdür. Depremin büyüklüğü, Rİchter ölçeği adı verilen değeri 1 ile 9 arasında değişen rakamlarla ifade edilir.