VERİ- ANALİZ ve GRAFİK

Merkezi Eğilim ve Yayılma Ölçüleri Merkezi Eğilim Ölçüleri Merkezi eğilim ölçüleri aritmetik ortalama, ortanca(medyan), tepe değer (mod) olmak üzere üç tanedir. 

1) Aritmetik Ortalama Bir veri grubundaki sayıların toplamının sayı adedine bölünmesiyle aritmetik ortalama bulunur. 

NOT: Aritmetik ortalama veri grubunda yer alan çok büyük ve çok küçük değerlerden etkilenir. Bu sebepten aritmetik ortalama duyarlı ortalamadır. Bu tür değerler olmadığı durumlarda aritmetik ortalama, var olan durumu ortaya koymak veya gelecek ile ilgili tahmin yapmak için kullanışlı bir yöntemdir. 

2) Ortanca (Medyan) Bir veri grubundaki sayılar küçükten büyüğe doğru sıraladığında ortada bulunan değer, Ortanca (Medyan) olarak adlandırılır. Bazen veri grubunun tam ortasında iki adet sayı bulunur, bu durumda ortancayı bulmak için bu iki sayı toplanarak 2’ye bölünür. NOT: Veri grubunda çok büyük ve çok küçük değerler bulunduğunda ortanca aritmetik ortalamadan daha sağlıklı bilgi verir. 

3) Tepe Değer (Mod) Bir veri grubunda en çok tekrar eden değer, Tepe değeri (Mod) olarak adlandırılır. Veri grubunun tepe değeri olmayacağı gibi, bazı durumlarda birden fazla tepe değer bulunabilir. Merkezi yayılma(dağılım) ölçüleri açıklık, çeyrekler açıklığı ve standart sapma olmak üzere üç tanedir. 

1) Açıklık Bir veri grubunda bulunan en büyük sayı ile en küçük sayı arasındaki farka açıklık denir. Açıklık = En Büyük Değer – En Küçük Değer

 2) Çeyrekler Açıklığı Alt grup ile üst grubun ortancaları arasındaki farka çeyrekler açıklığı denir. Üst uç değer: Veri grubundaki en büyük sayıdır. Alt uç değer: Veri grubundaki en küçük sayıdır. Alt grup: Ortancaya kadar olan sayıların oluşturduğu gruptur. Üst grup: Ortancadan sonraki sayıların oluşturduğu gruptur. Alt çeyrek: Alt grubun ortancasına denir. Üst çeyrek: Üst grubun ortancasına denir.

Örnekler 

Örnek: Dört kardeşin yaşları 3, 10, 12, 15 tir. Bu kardeşlerin yaş ortalaması nedir? 

Çözüm: 3+10+12+15=40 40 / 4 = 10

Veri Türleri 

1) Kesikli Veri Belirli bir aralıktaki her gerçek sayı değerini alamayan veri türüdür. Örneğin bir mağazada satılan ceket sayısı 10,2 olamaz, tam sayı olmak zorundadır. 

2) Sürekli Veri Belirli bir aralıktaki her gerçek sayı değerini alabilen veri türüdür. Bir şehrin aylara göre sıcaklık değişimi, bir bitkinin boyunun yıllara göre uzaması gibi. 

Çizgi Grafiği 

Sürekli verilerin yatay ve düşey eksendeki değerleri işaretlenerek bulunan noktaların düz çizgilerle birleştirilmesi sonucunda elde edilen grafik türüdür. 

Sütun Grafiği 

Veri gruplarını karşılaştırmak için koordinat sisteminde yatay ya da düşey olacak şekilde sütun ya da çubuk kullanılarak çizilen grafik türüdür. Sütun grafiği kesikli veriler için kullanılır. 

Daire Grafiği 

Verilerin bütüne olan oranını daire dilimleriyle gösteren grafik türüdür. Bütünün parçalarıyla ilgili yorum yapılmasını sağlayan en güçlü yöntemdir. 

Tabloda 1 günde çalışılan dersler ve ders saatleri verilmiştir. 

Buna göre; 10 saatte 2 saat matematik dersi çalışılıyor ise % de 20 dir. 

10 saatte 3 saat fizik dersi çalışılıyor ise % de 30 dir. 

10 saatte 5 saat matematik dersi çalışılıyor ise % de 50 dir. 

Merkez açıları bulalım; 

10 saatte 2 saat matematik dersi çalışılıyor ise 360° de 72° dir. 

10 saatte 3 saat fizik dersi çalışılıyor ise 360° de 108° dir. 

10 saatte 5 saat kimya dersi çalışılıyor ise 360° de 180° dir.