Manyetik Kuvvet ve Alan * - TYT AYT 2023 (YKS 2023) Uzaktan Eğitim

Sınavlara CANLIDERSHANE.NET Uzaktan Eğitim ile hazırlanın kazanın

MANYETİK ALAN 

Bir birimlik N kutbuna etki eden manyetik kuvvete denir. Vektörel bir niceliktir. Manyetik alan B ile sembolize edilir. Manyetik alan birimi tesla (T) dır. 

Akım Geçen Düz Telin Manyetik Alanı 

Üzerinden akım geçen telin etrafında dairesel bir manyetik alan oluşur. 

Oluşan manyetik alanın yönü akımın yönüne diktir ve sağ el kuralı yardımı ile bulunur.

Akım Geçen Dairesel Telin Manyetik Alanı 

Akım geçen dairesel telin merkezinde manyetik alan oluşur. 

Oluşan manyetik alanın büyüklüğü

bağıntısı yardımı ile hesaplanır. 

Buradaki K değeri manyetik alan  sabitidir, değeri 10-7 N/A dir. Oluşan bu manyetik alanın yönü akımın yönüne diktir ve sağ el kuralı yardımı ile bulunur. 

Selenoidin Manyetik Alanı 

Üzerinden akım geçen N kez tel sarılmış bobinin ekseni boyunca manyetik alan oluşur. Oluşan bu manyetik alanın yönü akımın yönüne diktir ve sağ el kuralı yardımı ile bulunur. Oluşan manyetik alanın büyüklüğü

bağıntısı yardımı ile hesaplanır. 

Buradaki K değeri manyetik alan  sabitidir, değeri 10-7 N/A dir.

 

MANYETİK KUVVET 

Üzerinden Akım Geçen Tele Etki Eden Manyetik Kuvvet 

Sayfa düzlemine paralel düzgün manyetik alan içerisine konulan l uzunluklu iletken telden akım geçirildiğinde, telin üzerine manyetik kuvvet etki eder. Tele etki eden manyetik kuvvetin büyüklüğü

 F= B.i.l.sinα                  bağıntısı yardımı ile hesaplanır.

 

Bu manyetik kuvvetin yönü sağ el kuralı yardımı ile bulunur. 

Üzerinden Akım Geçen Tellerin Birbirine uyguladığı Kuvvet Aralarında d kadar mesafe olacak şekilde konumlandırılmış tellerden akım geçirildiğinde teller birbirleri üzerinde manyetik alan oluştururlar. Tellerin üzerinde oluşan manyetik alanın etkisiyle teller birbirine manyetik kuvvet uygular.

  • Tellerden aynı yönde akım geçiyor ise teller birbirini çeker.

F1=F2

Tellerin birbirine uyguladığı kuvvetin büyüklüğü

bağıntısı yardımı ile hesaplanır.

  • Tellerden zıt yönde akım geçiyor ise teller birbirini iter.

F1=F2 Tellerin birbirine uyguladığı kuvvetin büyüklüğü

bağıntısı yardımı ile hesaplanır.

 

Manyetik Alan İçerisindeki Akım Geçen Tel Çerçeveye Etki Eden Tork 

Düzgün B manyetik alanı içerisine şekildeki gibi yerleştirilmiş A alanına sahip tel çerçevenin üzerinden i akımı geçirildiğinde tel çerçeveninin üzerinde F1 ve F2 kuvvetleri oluşur. Bu kuvvetler tel çerçeveyi O ekseni etrafında döndürmeye başlar. Burada oluşan torkun büyüklüğü 

τ = B. İ. A                  bağıntısı yardımı ile hesaplanır.

Yüklü Parçacıklara Etki Eden Manyetik Kuvvet 

Düzgün manyetik alana dik yönde hareket eden yüklü parçacığa manyetik kuvvet etki eder. Yüklü parçacığa etki eden manyetik kuvvetin büyüklüğü 

F = B.q.V.sinα 

α:hız vektörü ile manyetik alan vektörü arasındaki açı 

bağıntısı yardımı ile hesaplanır. Yüklü parçacığa etki eden manyetik kuvvetin yönü sağ el kuralı yardımı ile bulunur.