İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

İSKİTLER

• Bozkırın kuyumcuları olarak bilinir.
• Üzengiyi bulmuşlardır.
• Kadın hükümdarları Tomris Hatun’dur.
• Ölülerini kurgan denilen mezarlara koymuşlar ve mumyalamışlardır.
• Alp Er Tunga ve Şu Destanlarına sahiptirler.
• İranlı Firdevsi Şehname adlı eserinde, Alp Er Tunga’dan Efrasyip olarak söz etmiştir.
• Amazon Kadınlara sahiptirler.
• Sanatta hayvan üslubunu kullanmışlardır.
• Pantolon, ceket giymişlerdir. Yoğurt, çökelek yapmışlardır

ASYA HUN DEVLETİ

• Tarihte bilinen ilk Türk devletidir.
• Bilinen ilk hükümdarları Teoman’dır.
• Çin seddi yapımı Lao Hanedanı zamanında başlamış, Shih Huang Hanedanı zamanında tamamlanmıştır.

METE HAN

• Hunların en parlak dönemi Mete Han zamanında yaşanmıştır.
• Mete Han, Şanyü/Tanhu unvanını kullanmıştır.
• Yay geren ok atan kavimleri bir bayrak altında toplamıştır. Böylece Türk siyasi birliğini sağlayan ilk kişidir.
• Çin’e 46 sefer yapmıştır
• Islıklı ok, onluk sistemi bulmuş ve Türk tarihinin ilk disiplinli ordusunu kurmuştur.
• Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın kuruluş tarihi MÖ. 209 kabul edilir.
• Mete Han, asimile olmamak için Çin’i egemenlik altına almak yerine vergiye bağlamıştır.

Kİ – OK

• Çin, siyasi evlilikler ile casus göndererek Türk Hanedan ailesinde ikilik çıkartmıştır.

HO HAN YEH

• Çin egemenliğini kabul etmekte olduğunu belirtmiştir.

Çİ- Çİ
Çin egemenliğini utanç verici bularak kabul etmemiştir.
KUTLUK DEVLETİ (II. KÖKTÜRK DEVLETİ)

• Devletin kurucusu Kutluk Kağan’dır (İlteriş)
• En parlak dönem Bilge Kağan zamanında yaşanmıştır.
• Bilge Kağan ülkeyi kardeşi Kültigin ile idare etmiştir.
• Çin’e 25 sefer yaparak Türk topluluklarını bir bayrak altında toplamıştır.
• Tonyukuk vezirlik yapmıştır
• Orhun Anıtları dikilmiş ve alfabesi kullanılmıştır.

AVRUPA HUN DEVLETİ

• Kurucusu: Balamir
• Uldız Dönemi’nde Anadolu’ya akınlar yaptılar.
• Rua Dönemi’nde Bizans vergiye bağlandı.
• Devletin en parlak dönemi Attila döneminde yaşandı.
• Attila’nın Cermenlerle mücadeleleri Nibelungen Destanı’na konu olmuştur.
• Birinci ve İkinci Balkan seferlerini gerçekleştirmiş ve Bizans Margus ve Anatolius Barışlarını yapmıştır.
• Nişanlanacağı Honoria’nın çeyiz hakkını olarak Roma’yı istemiş red cevabını alınca Galya Seferi’ne çıkmıştır.
• Roma İtalya Seferi’ne çıkmış üstün gelse de Roma’yı yağmalamamıştır. Bunun sebebi;

1) Papa I. Leo’nun Attila önünde diz çökerek af dilemesi
2) Bulaşıcı hastalıkların tehdidi
3) Sasaniler üzerine sefere çıkma fikri

UYGURLAR

• Kurucusu: Kutluk Kül Bilge Kağan’dır
• Devletin merkezi Ötüken’den Karabalgasun’a (Ordubalık) taşınmıştır.
• En parlak dönemi Moyençur (Bayan Çor) zamanında yaşanmıştır
• Bögü Kağan zamanında Mani dini kabul edilmiştir
• Mani dini et yemeyi ve savaşmayı yasaklayan bir dindir
• Mani dininin kabulü ile birlikte tarım gelişir, yerleşik hayata geçilir.
• Köyler, şehirler kurulmaya başlanır.
• Maniheizm’i öğretmek için kitap basılmış, ibadethane yapılmıştır.

UYGURLAR’IN ÖZELLİKLERİ;

• Türk tarihinde kağıt ve matbaayı kullanan ilk devletir.
• Çav adı verilen kağıt paraları vardır.
• Türeyiş ve Göç destanları bulunur.
• Çiçek hastalığı, akapuntur, göz hastalıkları üzerine çalışmalar yapmışlardır.
• Hükümdarlar Aytengri ve Küntengri unvanlarını kullanmıştır.
• Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuştur.

AKHUN

• Sasani hükümdarı Şah Kavat’a karşı çıkan Mazdek isyanının bastırılmasında etkili oldu.
• Afganistan’da kuruldu.

DİN VE İNANIŞ

• Hazarlar, Museviliği benimsemiştir. Uygurlar, Maniheizm’i benimsemiştir
• Tabgaçlar, din değiştiren ilk Türk devletidir.
• Hazarlar, Hz. Osman ile yapılan Belencer Savaşı ile İslamiyet’in Orta Asya’ya yayılmasını engellemiştir.
• Türgişler, Emevilerle yapılan Haristan Savaşı’nda İslamiyet’in Kafkasya’ya yayılmasını engellemişlerdir.
• İslamiyet’İ seçen ilk Türk devleti ise İtil Bulgarları olmuştur.

SPOR

• Türkler atlı sporlardan Gökbörü, Kızbörü, Beyge, Cirit ile ilgilenmiştir.
• Günümüz futbolu olarak tanımlanan oyunlarına da Tepük adı verilir.