IŞIK DALGALARINDA KIRINIM VE GİRİŞİM OLAYLARI
ÇİFT YARIKTA GİRİŞİM DENEYİ
( YOUNG DENEYİ )

Su dalgalarında gözlenen girişim olayındaki katar ve düğüm çizgilerine karşılık olarak, ışık dalgalarında bir perde üzerinde aydınlık ve karanlık çizgiler gözlenmiştir.
Işık bilindiği üzere hem dalga hem de parçacık özelliği gösterir. Kırınım ve girişim olayları ışığın yalnızca dalga özelliği ile açıklanabilir.

• Aynı fazda ışık kaynağı bulmak zordur. Bu nedenle bir ışık kaynağından çıkan ışık iki yarıkta kırınıma uğratılarak girişim yapması sağlanır.
• Yarıklar aynı fazda çalışan iki ışık kaynağı gibi davranır.

Tepe noktalarının kesiştiği noktalar çift tepe noktalarıdır, yapıcı girişim oluştururlar.
Çukur noktalarının kesiştiği noktalar çift çukur noktalarıdır, yapıcı girişim oluştururlar.
Tepe ve çukur noktalarının kesiştiği noktalar ise söndürücü girişim oluştururlar.

• Çift tepe(tepe + tepe ) ve çift çukur (çukur + çukur ) noktalarına maksimum noktaları denir.
• Tepe+çukur noktalarına ise minimum noktaları denir.

Perde üzerinde herhangi bir P noktasının yeri
Perde üzerinde herhangi bir P noktasının yerini yol farkı belirler.

∆S= X1 – X2  ∆S: Yol farkı

Aydınlık Şartı

P noktası için yol farkı tam değerde ise P n. aydınlık saçak üzerindedir.

∆S=n.λ

Karanlık Şartı
P noktası için yol farkı buçuklu değerde ise P n. karanlık saçak üzerindedir.

∆S=( n- ½ ).λ

Özel Durumlar

TEK YARIK DENEYİ

Tek renkli ışık demeti dar bir yarıktan geçtiğinde kırınıma uğrayarak ekran üzerinde aydınlık ve karanlık girişim saçakları oluşturur.

• Aydınlık Şartı ∆S = (n + ½ ) λ
• Karanlık Şartı ∆S =n. λ

Saçak Aralığı

Tek yarık deneyinde merkezi aydınlık saçak genişliği diğer saçakların iki katıdır.
Merkezi aydınlık saçak dışındaki saçakların tümünün genişliği aynıdır.
Aydınlık saçakların %85 ini merkezi aydınlık saçak oluşturur.
∆X : Saçak aralığı
∆X =

Özel Durumlar

• Beyaz aydınlık saçak
• Mavi aydınlık saçak
• Kırmızı aydınlık saçak
• Karanlık saçak
• Magenta aydınlık saçak

CEVAP:A şıkkı

ÖRNEK:
Young deneyinde saçak aralığını artırmak için;

• Yarıklar arası uzaklık artırılmalı
• Ortamın kırılma indisi azaltılmalı
• Fant ile perde arası uzaklık artırılmalı

hangileri yapılabilir?

CEVAP:II. ve III.