Biyoteknoloji, çeşitli biyomühendislik alanlarından yararlanarak yeni organizma elde etmek veya arzu edilen yönde ve organizmanın genetik yapısında değişiklikler meydana getiren bilim dizilidir.
Klasik biyoteknoloji, bazı canlıları kullanarak ham maddelerin yeni ürünlere dönüştürülmesidir.
Modern biyoteknoloji, kültür ortamında bazı bitki, hayvan ve mikroorganizmaların yapılarını değiştirerek yeni ürün elde edilmesidir. İnsan genom projesi, canlının genom haritasının çıkarılıp yerinin belirlenmesidir.
Genetik Mühendisliği: İstenilen özellikteki bir genin canlıya aktarılmasına denir.
Poliploidi, bitkilerin vücut hücrelerinde iki kromozom takımından fazla sayıda kromozoma sahip olmasına denir.
Rekombinant DNA Teknolojisi: İstenilen özellikteki genlerin canlılara özel yöntemlerle aktarılmasıyla oluşan ürünlerden yararlanma.
Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO): Bir canlının gen dizilmesinin değiştirilmesiyle canlıya başka karakter kazandırılarak yeni canlı oluşumuna denir.
Gen Klonlanması: Bazı yöntem ve teknikler kullanılarak bir genin kopyasını oluşturmadır. İnsülin ve büyüme hormonu bu yöntemle üretilerek daha ucuza üretildi.
Gen Klonlaması Sırasıyla:
Kök Hücre. Başka doku ve organlara dönüşebilen farklılaşmamış hücrelere denir. Kök hücreler göbek kordonundan elde edilen kök hücre, embriyonik kök hücre ve yetişkin kök hücreden elde edilir. Göbek kordonundan alınan kök hücreler özel yöntemle dondurulup hasar gören doku ve organ tedavisinde kullanılır. Çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılır.
Embriyonik Kök Hücre. Diğer doku hücrelerine dönüşme yetenekleri yüksektir. Embriyonun blastosit evresindeki hücre kitlesinden elde edilmektedir ve farklı hücre tipleri oluşturabilir.
Yetişkin Kök Hücre. Kişinin bağışıklık sistemine uyum gösterir. Kemik iliği ve deride bol miktarda bulunur.
Gen Terapisi: Hastalıklı genlerin tespit edilip onarılmasına olanak sağlar. Genetik danışmanlık, hastalıklı genlere sahip olan canlı veya taşıma riskine sahip bireylere tedaviyle ilgili bilgi verip hastalıklarının sonuçları hakkında bilgilendirilme yapılmasıdır, DNA parmak izi bireyin DNA'lardaki işlevsiz genlerin tekrar eden baz dizilerine bakılarak belirlenir. DNA nükleotit dizilişinin bireyler arasında farklı olmasına dayanır. DNA tekrar eden anlamsız baz dizileri, PCR yöntemiyle çoğaltılır. Elde edilen DNA'lar jele yüklenir. Elektroforezde farklı uzunluktaki DNA'ları birbirinden ayırır. Bantlı yapılar oluşur. DNA parmak izi denir. Adli vakalar ve suçluların teşhisinde kullanılır.
? ÖRNEK SORU 1. I. 22 + X II. 23 + X III. 22 + XY IV. 22 + XXX
Yukarıda mayoz bölünme sırasında ayrılmama sonucu ortaya çıkan gametlerden hangilerinin döllenmesi sonucunda down sendromu ortaya çıkar?
A) I ve IIIB) II ve IV C) I ve II D) III ve IV E) I ve IV
Down sendromu otozomal ayrılmama gerçekleşir. I ve II dir. CVP C
? ÖRNEK SORU 2. Bir genin diziliminde meydana gelen değişimlere mutasyon denir. Mutasyonlar için,
I. Genetik varyasyonlara neden olur. II. Vücut hücrelerindeki mutasyon bireyi etkiler. III. Vücut hücrelerindeki mutasyonlar kalıtsaldır. yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) II ve III. E) I ve II.
Vücuttaki mutasyonlar kalıtsal değildir. CVP C
